مقالات ارتودنسی

دندان اضافی چیست؟ | علت درآمدن دندان اضافه + درمان با ارتودنسی

دندان اضافی به چه دلایلی ایجاد می شود؟ این عارضه با کمک چه روش های درمانی بهبود می یابد؟ نقش ارتودنسی در درمان آن چیست؟ در این مقاله با پازل کلینیک همراه باشید تا عوارض داشتن دندان اضافه و روش های درمان آن را بشناسید.

چکیده مطلب

شاید شما هم جزء افرادی باشید که متوجه وجود دندان های اضافی در میان دندان های خود شده باشید و یا فرزندی دارید که رویش دندان هایش به تاخیر افتاده و یا پس از رشد دندان های دائمی، متوجه شلوغی دندان های او شده اید.
در این صورت توصیه می شود تا هرچه سریع تر به متخصص ارتودنسی مراجعه شود تا اقدامات لازم برای درمان این عارضه انجام شوند. آیا راه های تشخیص و درمان دندان های اضافی را می شناسید؟ علل رویش آن ها کدام اند؟ آیا وجود دندان های اضافی عوارضی به همراه دارد؟
در این مقاله قصد داریم که شما را با این عارضه آشنا کنیم و اطلاعات لازم در این زمینه را در اختیارتان قرار دهیم. با پازل کلینیک همراه باشید.

دندان اضافی

به طور کلی تعداد دندان های شیری 20 عدد و دندان های دائمی انسان 32عدد می باشند. اما گاهی ممکن است دندان های اضافه تری در دهان رشد کنند. آن دسته از افرادی که بیش از 20 دندان شیری و بیش از 32 دندان دائمی داشته باشند، دچار hyperdontia یا دندان اضافی هستند. حدود 1% تا 4% جمعیت جهان دچار این عارضه می شوند و در مردان 2 برابر زنان اتفاق می افتد. دندان های اضافی علاوه بر مشکلات ظاهری و زیبایی، سلامت دهان و سایر دندان ها و عملکرد آن ها را نیز به خطر می اندازند. شناسایی، ارزیابی و درمان این اختلال باید در اسرع وقت انجام شود تا از بروز عوارض ناشی از آن پیشگیری شود.

علائم وجود دندان اضافی چیست؟

با دقت به موارد زیر می توان به وجود دندان اضافی پی برد:

1. طولانی شدن مدت زمان رویش دندان دائمی

   در صورتی که فاصله بین افتادن دندان شیری و دندان دائمی بیش از 6 ماه طول بکشد، می توان به وجود دندان اضافی شک کرد، زیرا این دندان می تواند مانع از رویش دندان دائمی گردد.

2. غیر طبیعی بودن ظاهر دندان

   غیر طبیعی بودن شکل و اندازه دندان دائمی رشد کرده در دهان کودک، می تواند نشان دهنده اضافی بودن آن باشد.

3. وجود فاصله بین دندان های جلو

   یکی دیگر از علائم نشان دهنده وجود دندان اضافه، وجود فاصله زیاد بین دندان های جلوی کودک می باشد که می تواند نشان دهد که در کنار ریشه دندان های او، دندان اضافه روییده است.

در صورت مشکوک بودن به اضافی بودن دندان و یا مشاهده آن، می توان برای مطمئن شدن از آن، به کلینیک ارتودنسی مراجعه نمود تا در صورت نیاز این دندان ها کشیده شوند و یا با استفاده از درمان ارتودنسی در محل مناسبی قرار بگیرند.

انواع دندان اضافی

دندان های اضافی انواع مختلفی دارند و در هر قسمت از فک ممکن است رویش کنند.

1. ماگزیلاری مزیودنس

   دندان های اضافی که در بخش جلویی دهان رویش می کنند، ماگزیلاری مزیودنس نامیده می شوند.

2. دیستودنس یا دیستومولر

   به دندان هایی آسیاب اضافی دیستودنس یا دیستومولر گفته می شود.

3. دندان ناتال یا زایشی

   این نوع دندان ها، دندان های اضافی شیری می باشند که در بدو تولد در دهان نوزاد مشاهده می شوند.

روش های درمان دندان اضافی

باقی ماندن دندان اضافی در کنار سایر دندان ها می تواند سلامت دهان و دندان را به خطر اندازد و عوارضی را به همراه داشته باشد، به همین دلیل توصیه می شود تا با استفاده از روش های زیر این عارضه درمان شود و از بروز عوارض مرتبط با آن پیشگیری نمود:

1. کشیدن دندان

   کشیدن دندان اضافه به محل قرار گیری آن بستگی دارد. در صورتی که این دندان ها در قسمت جلوی دهان قرار داشته باشند و علاوه بر آن ها دندان های اصلی نیز موجود باشند، می توان دندان اضافه را کشید، اما در برخی موارد ممکن است دندان در بخش عقبی دهان رشد کرده باشد و در صورتی که فرد دندان اصلی خود را کشیده باشد و یا به هر دلیل دیگری از دست داده باشد، می توان دندان اضافی را جایگزین آن نمود. بنابراین کشیدن دندان اضافه به محل قرار گیری آن، سالم بودن و همچنین تعداد دندان های موجود در دهان بیمار بستگی دارد.

2. ارتودنسی

   یکی از درمان هایی که برای برطرف کردن شلوغی دندان ها و قرار گرفتن آن ها در محل صحیح خود انجام می شود، استفاده از ارتودنسی می باشد. برای انجام ارتودنسی ابتدا تصاویر رادیوگرافی تهیه می شوند تا با استفاده از آن ها، موقعیت قرارگیری دندان ها و همچنین ریشه های دندانی نسبت به یکدیگر مشخص گردند. گاهی ممکن است بیمار دندان از دست رفته داشته باشد که در این صورت می توان دندان اضافی را با استفاده از ارتودنسی، جایگزین آن نمود. اما پیش از آن باید سالم بودن دندان و ریشه آن مورد بررسی قرار بگیرد.

نقش ارتودنتیست در پیشگیری از بروز دندان اضافی

یکی از عللی که می تواند موجب بروز دندان های دائمی در کودکان شود، ژنتیک می باشد. این دندان ها ممکن است هنگام کامل شدن مجموعه دندان ها رشد کنند و والدین متوجه وجود آن ها نشوند. گاهی ممکن است از یک جوانه دندان، دو دندان رشد کنند که یکی از آن ها دندان غیرضروری و اضافه باشد. به همین دلیل توصیه می شود که والدین کودک خود را در سن 7 سالگی نزد متخصص ارتودنسی ببرند تا در صورت وجود این دندان ها و یا سایر مشکلات دیگر، به موقع شناسایی شوند و اقدامات درمانی لازم پیش از بروز عوارض و مشکلات جدی تر انجام شوند.

علل رویش دندان های اضافه

هنوز علت دقیقی برای بروز این عارضه شناخته نشده است، اما موارد زیر می توانند در به وجود آمدن آن نقش داشته باشند:

1. ژنتیک

   ژنتیک از عواملی می باشد که می تواند در بروز بسیاری از اختلالات مربوط به دهان و دندان مانند رشد دندان های اضافه نقش داشته باشد.

2. برخی بیماری ها

   مشکلات و بیماری های مادرزادی مانند شکاف لب و کام، سندروم گاردنر و یا سندروم Ehler-Danlos نیز از دیگر موارد موثر در ایجاد این اختلال می باشند. در ادامه به معرفی مختصر این بیماری ها می پردازیم:

   • شکاف لب و کام

     شکاف لب و کام بیماری مادرزادی می باشد که در آن لب، کام و یا لب و کام هر دو دچار شکاف می شوند. این بیماری علاوه بر اختلالات دندانی مانند نامنظم شدن دندان ها و یا عدم رویش کامل آن ها می تواند در رویش دندان های اضافی نیز نقش داشته باشد.

   • سندروم گاردنر

     سندروم گاردنر در دسته بیماری های ارثی نادر قرار می گیرد که باعث رشد غیر طبیعی بافت های بدن می شود. یکی از عوارض این سندروم رویش دندان های اضافی می باشد.

   • سندروم Ehler-Danlos

     این سندروم نوعی بیماری ارثی نادر می باشد که موجب ایجاد اختلال در بافت های همبند می شود که می تواند لثه را نیز تحت تاثیر قرار دهد و در ایجاد دندان های اضافی نیز نقش داشته باشد.

3. فعالیت بیش از حد برخی سلول ها

   برخی سلول ها با فعالیت بیش از حد خود موجب رشد جوانه های دندان اضافی می شوند.

عوارض داشتن دندان اضافه

از عوارض این اختلال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. تاثیر نامطلوب بر ظاهر دندان ها

   اولین موضوعی که با وجود دندان های اضافی مورد توجه قرار می گیرد، تاثیر نامطلوب آن ها بر ظاهر دندان ها و لبخند افراد می باشد که اعتماد به نفس آن ها را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.

2. رشد کیست

   در صورتی که درمان به موقع صورت نگیرد، می تواند با عوارضی مانند رشد کیست ها همراه باشند.

3. پوسیدگی دندان های دائمی

   وجود دندان های اضافی و ازدحام دندان ها، باعث می شود تا فرد نتواند به درستی نکات بهداشتی دهان و دندان را رعایت کند و امکان تمیز کزدن اصولی دندان ها وجود نداشته باشد، به همین دلیل این امر می تواند موجب پوسیدگی دندان های دائمی شود.

4. آسیب به ریشه دندان دائمی

   نزدیک بودن زیاد ریشه دندان اضافی به دندان دائمی می تواند موجب آسیب به ریشه دندان دائمی گردد.

5. پیشگیری از رشد دندان های دائمی

   رشد دندان های اضافه می تواند باعث پیشگیری از رشد دندان های دائمی شده و یا موجب تاخیر در رشد آن ها شوند و همچنین باعث متراکم شدن دندان ها در لثه می گردند.

6. نامرتبی سایر دندان ها

   یکی دیگر از عوارض وجود دندان های اضافی، نامرتب، شلوغ و کج شدن دندان ها می باشد که می تواند عوارضی مانند پوسیدگی دندان ها و بیماری های لثه را به همراه داشته باشد.

7. سایر اختلالات

   از دیگر اختلالات مربوط به این عارضه می توان به مواردی مانند مشکلات گفتاری و اختلال در جویدن غذا اشاره نمود.

سوالات متداول

1. دندان های اضافی بیشتر در کدام فک مشاهده می شوند؟

   این دندان ها در هر دو فک رشد می کنند، اما به طور معمول در فک بالا بیشتر از فک پایین رشد می کنند.

2. در صورت مشاهده رشد دندان اضافی، چه اقدامی انجام دهیم؟

   به طور معمول افراد متوجه وجود دندان اضافی در دهان نمی شوند، اما در صورت مشاهده رشد آن ها، توصیه می شود تا در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه شود تا درمان لازم صورت گیرد.

3. آیا ممکن است دندان اضافی موجب تاخیر در رویش دندان دائمی شود؟

   بله. در صورتی که تا 6 ماه پس از افتادن دندان شیری، دندان دائمی رشد نکند، احتمال رویش دندان اضافی وجود خواهد داشت. در این صورت توصیه می شود تا کودک خود را نزد دندانپزشک ببرید تا علت این اتفاق و یا وجود دندان دائمی شناسایی شود.

4. آیا می توان از ایجاد دندان اضافی در دهان جلوگیری کرد؟

   نمی توان از رویش دندان اضافی پیشگیری کرد، اما توصیه می شود که دندان های کودکان در سن 6 سالگی تحت معاینه قرار بگیرند تا در صورت تشخیص وجود دندان اضافی، از بروز عوارض بعدی مربوط به آن ها جلوگیری شود.

درباره دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی