نگهدارنده ارتودنسی یا ریتینر چیست؟ | انواع ریتینر ارتودنسی +مراقبتها
چکیده مطلب
ارتودنسی دندان یک درمان بلند مدت می باشد و زمانی که درمان به پایان رسید، باید از دستگاه دیگری به نام ریتینر (Retainer) یا نگهدارنده ارتودنسی دندان استفاده شود. استفاده از ریتینر به منظور ثبات موقعیت به دست آمده از دندان ها می باشد و عدم استفاده از آن می تواند نتیجه موفق درمان را تحت تاثیر قرار دهد. استفاده از نگهدارنده ارتودنسی این اطمینان را ایجاد می کند که دندان های شما در موقعیتی که به دست آورده اند، ثابت بمانند. برای اینکه بدانید کاربرد های ریتینر ارتودنسی چیست و چه مزیت هایی دارد؟ عدم استفاده از آن چه معایبی دارد و تا چه زمانی باید از نگهدارنده ارتودنسی استفاده شود؟ این مقاله را مطالعه نمایید.
ریتینر چیست؟
ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی، ابزاری است که پس از اتمام دوره فعال درمان ارتودنسی، برای حفظ و تثبیت موقعیت دندانها استفاده میشود. این ابزارها به منظور جلوگیری از بازگشت دندانها به موقعیت قبلیشان طراحی شدهاند و معمولاً به دو شکل متحرک و ثابت موجود هستند. در ادامه، به جزئیات بیشتری درباره انواع، کاربردها و اهمیت استفاده از ریتینرها میپردازیم.
انواع ریتینرها
ریتینرهای متحرک:
ریتینر هالی (Hawley Retainer)
یکی از رایجترین انواع ریتینرهای متحرک است که از سیم و آکریلیک ساخته شده است. سیم فلزی دور دندانهای جلو قرار میگیرد و بخش آکریلیک روی سقف دهان یا پشت دندانهای پایین قرار میگیرد.
ریتینر شفاف (Clear Retainer)
این نوع ریتینر، از پلاستیک شفاف ساخته شده و مشابه الاینرهای شفاف (مانند اینویزیلاین) است. این ریتینر تقریباً نامرئی است و برای بیمارانی که به دنبال گزینههای کمتر قابل مشاهده هستند، مناسب است.
تفاوت ریتینر هالی و شفاف:
ریتینرهای هالی و شفاف دو نوع متداول از ریتینرها برای نگهداری دندانها پس از ارتودنسی هستند. در ادامه تفاوتهای این دو نوع ریتینر را بررسی میکنیم:
ریتینر هالی (Hawley Retainer)
جنس: ریتینر هالی از پلاستیک و سیم فلزی ساخته شده است.
دوام: این نوع ریتینر معمولاً مقاومتر و بادوامتر از ریتینرهای شفاف است.
تنظیم: امکان تنظیم و تغییر شکل سیم فلزی وجود دارد، که به ارتودنتیست اجازه میدهد تغییرات کوچکی را برای بهبود نتایج ایجاد کند.
قابلیت ترمیم: در صورت آسیب دیدن، معمولاً میتوان آن را تعمیر کرد.
ظاهر: سیم فلزی در دهان قابل مشاهده است که ممکن است از نظر زیباییشناسی مورد پسند نباشد.
راحتی: برخی از افراد ممکن است در ابتدای استفاده کمی ناراحتی یا مشکل در صحبت کردن را تجربه کنند.
ریتینر شفاف (Clear Retainer)
جنس: از پلاستیک شفاف ساخته شده است که بر روی دندانها فیت میشود.
ظاهر: به دلیل شفاف بودن، تقریباً نامرئی است و از نظر زیباییشناسی برتری دارد.
راحتی: معمولاً راحتتر و بدون تأثیر بر صحبت کردن است.
دوام: این نوع ریتینر ممکن است سریعتر از ریتینر هالی دچار سایش و آسیب شود.
قابلیت ترمیم: در صورت شکستن یا ترک خوردن، معمولاً باید تعویض شود و قابل تعمیر نیست.
تمیزی: باید مرتباً تمیز شود تا شفافیت خود را حفظ کند و دچار لکه نشود.
هر دو نوع ریتینر دارای مزایا و معایب خود هستند و انتخاب مناسب بستگی به نیازها و ترجیحات فردی و توصیههای ارتودنتیست دارد.
ریتینرهای ثابت:
ریتینر ثابت یا دائمی
این نوع ریتینر از سیمهای نازک فلزی تشکیل شده است که به پشت دندانهای جلو چسبانده میشوند. این سیمها معمولاً در دندانهای جلو در فک پایین استفاده میشوند و به طور دائمی به دندانها متصل میشوند.
نکات مهم در استفاده از ریتینرها
تبعیت از دستورالعملهای پزشک: پیروی دقیق از دستورالعملهای ارائه شده توسط متخصص ارتودنسی بسیار مهم است. عدم استفاده منظم از ریتینرها میتواند منجر به بازگشت دندانها به موقعیت اولیه شود.
تمیز نگه داشتن ریتینر: رعایت بهداشت دهان و دندان و تمیز نگه داشتن ریتینرها از اهمیت بالایی برخوردار است. ریتینرهای متحرک باید به طور منظم با آب و صابون شسته شوند و ریتینرهای ثابت نیز باید به دقت مسواک زده شوند.
چکاپهای منظم: پس از اتمام درمان ارتودنسی و استفاده از ریتینر، بازدیدهای منظم از متخصص ارتودنسی برای بررسی وضعیت دندانها و ریتینرها ضروری است.
استفاده از ریتینر (نگهدارنده) ارتودنسی پس از درمان ارتودنسی از اهمیت زیادی برخوردار است. در ادامه به مزایا و معایب استفاده از ریتینر اشاره میکنیم:
مزایای استفاده از ریتینر
- ثبات نتایج درمان: ریتینر کمک میکند تا دندانها پس از اتمام درمان ارتودنسی در جای جدید خود ثابت بمانند و به موقعیت اولیه برنگردند.
- پیشگیری از حرکت دندانها: پس از درمان، دندانها تمایل دارند به موقعیت قبلی خود برگردند. ریتینر از این حرکت جلوگیری میکند.
- حفظ سلامت دهان و دندان: استفاده از ریتینر به حفظ بهداشت دهان و دندان کمک میکند، زیرا از جابهجایی دندانها و ایجاد فاصلههای جدید که ممکن است محل تجمع پلاک و باکتریها شود، جلوگیری میکند.
- کاهش هزینههای آتی: با استفاده مداوم از ریتینر، احتمال نیاز به درمانهای مجدد کاهش مییابد، که میتواند هزینههای اضافی را کاهش دهد.
معایب استفاده از ریتینر
- نیاز به مراقبت مداوم: ریتینرها نیاز به مراقبت و تمیزکاری مداوم دارند. عدم مراقبت صحیح میتواند منجر به ایجاد باکتریها و بوی بد دهان شود.
- ناراحتی اولیه: برخی افراد ممکن است در اوایل استفاده از ریتینر احساس ناراحتی یا تحریک در دهان داشته باشند.
- فراموشی استفاده منظم: نیاز به استفاده مداوم از ریتینر ممکن است برای برخی افراد دشوار باشد و در صورت فراموشی، ممکن است نتایج درمان تحت تأثیر قرار گیرد.
- مشکلات گم شدن یا شکستن: ریتینرها ممکن است گم شوند یا شکسته شوند، که میتواند نیاز به ساخت مجدد و هزینههای اضافی داشته باشد.
عوارض عدم استفاده از ریتینر ارتودنسی
همانطور که گفتیم دندان ها تا پایان عمر تمایل به حرکت و تغییر موقعیت دارند. افرادی که وقت و انرژی و هزینه صرف درمان ارتودنسی خود کردند، به هیچ عنوان دوست ندارند که موقعیت زیبای دندان های خود را از دست دهند. به همین دلیل استفاده از ریتینر ارتودنسی بسیار ضروری می باشد. اگر استفاده از ریتینر مطابق با دستورالعمل های ارتودنتیست انجام نشود، حرکت دندان ها سبب از بین رفتن موقعیت جدید دندان ها می شود. استفاده از ریتینر این امکان را فراهم می کند تا بافت های لثه و استخوان فک حمایت شده و دندان ها در موقعیت جدید خود ثبات پیدا کنند. پس اگر می خواهید که صرف و وقت و هزینه شما به هدر نرود، در استفاده از نگهدارنده خود سهل انگاری نکنید.
مراقبت از ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی
از هرگونه دستگاه ارتودنسی که استفاده می کنید، باید مراقبت های خاصی را در نظر داشته باشید. شما در طول درمان ارتودنسی دندان وقت و هزینه هایی را صرف کرده اید که اگر توجهی به دستورالعمل های ارتودنتیست خود نداشته باشید، نتیجه درمان تحت تاثیر قرار می گیرد. این مراقبت ها عبارتند از:
همواره اولین و مهمترین مسئله ای که باید به آن توجه داشته باشید، رعایت بهداشت دهان و دندان می باشد. اما برای مراقبت از ریتینر تنها مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کافی نبوده و شما باید به تمیز نگه داشتن ریتینر خود نیز توجه داشته باشید.
ریتینر خود را با کمک مسواکی کوچک تمیز نگه دارید.
اگر از ریتینر ثابت استفاده می کنید، علاوه بر مسواک زدن نحوه ی صحیح نخ دندان کشیدن را از ارتودنتیست خود بیاموزید.
در حفظ و نگهداری ریتینر خود همواره کوشا باشید و مراقب باشید تا ریتینرتان گم نشود و یا آسیبی نبیند. در صورتی که ریتینر بشکند و یا گم شود، علاوه بر صرف وقت مجدد برای قالب گیری از دندان ها باید هزینه ی مجددی را برای تهیه پلاک ارتودنسی خود متحمل شوید.
ریتینر خود را در جای گرم قرار ندهید و همچنین با آب داغ به شستشوی آن نپردازید، زیرا گرما می تواند سبب تغییر شکل پلاستیک و یا آکریلیک گردد.
می توانید از داروخانه محلول های تمیز کننده تهیه کنید و حدود 15 دقیقه ریتینر خود را درون آن قرار دهید. همچنین استفاده از محلول سرکه رقیق شده نیز می تواند همین کار را انجام دهد. به مدت زمانی که ریتینر خود را درون محلولی قرار می دهید، توجه کافی داشته باشید.
علاوه بر تمیز کردن خود ریتینر، باید به تمیز کردن جعبه ریتینر نیز توجه داشته باشید. به کمک آب گرم و صابون جعبه ریتینر خود را بشویید.
زمانی که ریتینر متحرک را در دهان دارید، چیزی نخورید، زیرا ریتینر کثیف شده و یا آسیب می بیند.
هر زمانی که ریتینر متحرک را از دهان خود خارج می کنید، مراقب باشید که آن را در چه مکانی می گذارید تا ریتینر در دسترس کودکان و حیوانات نباشد.
توجه داشته باشید که تمامی ابزارات طول عمری دارند. هر چند وقت یک بار ریتینر خود را به ارتودنتیست خود نشان دهید و در زمان مناسب برای تعویض آن اقدام نمایید.
سوالات متداول
مدت زمان استفاده از ریتینر ارتودنسی دندان چه قدر است؟
در ابتدا باید گفت که مدت زمان استفاده از ریتینر با توجه به موارد متعددی مانند نوع و شدت ناهنجاری، سن بیمار و غیره با تشخیص ارتودنتیست تعیین می گردد. احتمالا بعد از برداشتن دستگاه های ارتودنسی تا حدود 3 الی 6 ماه باید در تمام طول روز از آن استفاده می کنید که البته این زمان برای ریتینر ثابت کمی طولانی تر و حدود 9 ماه می باشد. در ادامه با تشخیص ارتودنتیست استفاده از ریتینر به شب ها موکول می شود.
آیا به راحتی می توان به استفاده از ریتینر عادت کرد؟
زمانی که استفاده از ریتینر ارتودنسی را شروع می کنید، تا چند روز زمان لازم است تا به آن عادت کنید. شاید در روز های ابتدایی وجود ریتینر در دهان شما سبب ترشح بزاق بیش از حد در دهان شود. همچنین این امکان وجود دارد تا در روز های ابتدایی صحبت کردن شما تحت تاثیر قرار بگیرد. اما نگران این اتفاقات نباشید، زیرا بعد از چند روز از بین می رود.
آیا با وجود ریتینر ارتودنسی در دهان می توان غذا خورد؟
با وجود نگهدارنده ثابت در دهان به راحتی می توان غذا خورد، اما در صورتی که از ریتینر متحرک استفاده می کنید، باید در زمان مسواک زدن و غذا خوردن آن را از دهان خود خارج کنید.
تمیز نکردن ریتینر و جعبه ی آن چه مشکلاتی را ایجاد می کند؟
تمام دستگاه هایی که در دهان قرار داده می شوند، می توانند به راحتی سبب تجمع پلاک ها و جرم های دندانی شوند. در صورتی که به بهداشت ریتینر خود توجه نداشته باشید، به مرور زمان ریتینر دچار بو و طعم خاصی می گردد. همچنین ریتینر می تواند سبب جمع شدن باکتری های خطرناکی شود که سلامت دهان و دندان را به خطر می اندازند. درست که همواره باکتری هایی در دهان وجود دارند، اما اگر میزان آن ها از حد زیادی بگذرد، مشکلات فراوانی را ایجاد می کنند.
ریتینر متحرک چگونه ساخته می شود؟
برای ساخت ریتینر متحرک در ابتدا ارتودنتیست در کلینیک ارتودنسی قالبی از دندان های بیمار تهیه می کند. سپس آن را برای ساخت ریتینر اختصاصی به لابراتوار دندانسازی ارسال می کند.
ویژگی یک ریتینر خوب چیست؟
برای انتخاب یک ریتینر مناسب موارد زیر در نظر گرفته می شوند:
کارایی: ریتینر باید با توجه به شرایط بیمار و با کارایی مناسب انتخاب گردد.
راحتی: یکی دیگر از این موارد راحتی ریتینر برای بیمار می باشد، زیرا بیمار باید به خوبی با ارتودنتیست خود همکاری داشته باشد.
دوام: ریتینر های متحرک هالی و ریتینر های ثابت دوام بسیار بالاتری نسبت به ریتینر های شفاف دارند، به همین دلیل بهتر است تا افرادی که دچار دندان قروچه می باشند، از این نوع ریتینر استفاده نکنند.
