ناهنجاریها

دیپ بایت چیست؟ | علائم و عوارض دیپ بایت | درمان دیپ بایت با ارتودنسی

آیا با ناهنجاری دیپ بایت آشنایی دارید؟ دیپ بایت چیست و برای درمان آن چه باید کرد؟ برای آشنایی بهتر و کسب اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.

 چکیده مطلب

سلامت دندان ها، چینش صحیح دندان ها و زیبایی دهان و لبخند هر شخص می تواند از بروز آسیب های شدید دهانی و همچنین کاهش اعتماد به نفس فرد جلوگیری کند. از عواملی که می تواند موجب اختلال در سلامت دندان ها و زیبایی لبخند فرد شود، می توان به عوارض مختلف و ناهنجاری های فک و دندان ها از جمله  ناهنجاری دیپ بایت اشاره کرد. این ناهنجاری مضر می تواند به دلایل گوناگونی ایجاد شود و همچنین می تواند موجب بروز ناراحتی های بسیاری در دهان و دندان ها، دستگاه گوارش، قدرت تکلم و گفتاری و … شود. در این مقاله شما را با این عارضه، علائم و علل ایجاد آن، روش های درمانی موثر از جمله ارتودنسی و جراحی فک آشنا خواهیم کرد.

دیپ بایت چیست؟

یکی از عوارض و ناهنجاری های معمول و شایع در بین افراد که با جلو زدگی بیش از حد دندان های فک بالا همراه است، دیپ بایت نام دارد. دیپ بایت نوع حاد و شدید ناهنجاری اوربایت بوده و در آن هم پوشانی دندان های فک بالا با فک پایین بسیار بیشتر از حد طبیعی و بیش از ۴ میلی متر می باشد. این ناهنجاری زمانی اتفاق می افتد که دندان های فک پایین زیر دندان های فک بالا پنهان شوند.

نشانه های بروز دیپ بایت

این عارضه نیز با نشانه ها و علائمی همراه بوده که به دو مرحله اولیه و پیشرفته تقسیم می شوند و عبارتند از:

1. مرحله اولیه

   در این مرحله فرد با علائمی از جمله مشکلات تکلمی، اختلالات بلع، ساییدگی دندان های فک پایین، شکستگی های کوچک از جمله لب پر شدن دندان ها، خون ریزی ناگهانی لثه به هنگام مسواک زدن و پوسته پوسته شدن و نازکی دندان ها مواجه می شود.

2. مرحله پیشرفته

   در مراحل پیشرفته و با گسترش و تشدید ناهنجاری ها، تحلیل رفتگی لثه نیز رخ داده و لبه دندان های فک پایین و بالا نیز دچار شکستگی می شوند و روز به روز در زیبایی چهره و لبخند فرد نیز اختلال ایجاد می شود و به دنبال آن عوارض شدیدی در نواحی فک، صورت و همچنین سر فرد نمایان می شود.

روش تشخیص دیپ بایت

این عارضه همان نوع بسیار شدید اوربایت بوده که بعد از ابتلای فرد به آن در سنین کودکی (۷ تا ۱۲سالگی) و همچنین بزرگسالی فرد با علائمی مواجه می شود. بعد از مشاهده و احساس این علائم و مراجعه به مطب ارتودنسی، عکس کامل از فک و دهان بیمار گرفته شده و سپس با توجه به میزان و زاویه جلو زدگی دندان های فک بالا، سایش دندان ها، عوارض و آسیب های ناشی از این ناهنجاری، میزان پوشش دندان های فک پایین و همچنین سن بیمار، ارتودنتیست نوع روش درمانی را مشخص کرده و درمان را آغاز می کند.

روش های درمان دیپ بایت

ناهنجاری دیپ بایت یا همان اوربایت شدید، مانند سایر عوارض فک قابل درمان بوده و با توجه به میزان و شدت عارضه، سن بیمار و همچنین صلاح دید متخصص ارتودنسی توسط روش های مختلفی درمان می شود. بعد از مراجعه به مطب ارتودنسی و انجام بررسی های لازم، با توجه به سن بیمار و تکمیل یا عدم تکمیل رشد استخوان های فک، شدت و میزان آسیب دیدگی، عوارض ناشی از آسیب دیدگی، بیمار توسط یکی از روش های زیر تحت درمان قرار می گیرد:

1. کشیدن دندان

   این روش نیز ممکن است در مواقع خاص و در صورت کوچک بودن فک و عدم قرار گرفتن دندان درون فک، صورت بگیرد. در بعضی از موارد خاص، با توجه به شرایط بیرون زدگی دندان ها و تعداد دندان های بیرون زده از فک، ممکن است قبل از ارتودنسی، دندان پزشک یک یا دو دندان بیمار را بکشد و با این کار علاوه بر زیبایی، مانع پوسیدگی دندان نیز شود.

2. ارتودنسی

   یکی دیگر از روش های موثر درمانی عارضه دیپ بایت که در صورت حاد نبودن وضعیت فک و دندان های فرد و در دوران کودکی (سنین ۷ تا ۱۲ سالگی ) که هنوز استخوان های فک به طور کامل رشد نکرده اند، انجام می شود، ارتودنسی است. این روش به صورت های مختلفی از جمله متحرک و یا ثابت انجام گرفته و متخصص ارتودنسی برای انجام آن از بریس، سیم و کش های مخصوص مرئی و نامرئی ارتودنسی استفاده می کند. در سنین بزرگسالی در صورت حاد نبودن وضعیت بیمار، به طور معمول از روش ارتودنسی ثابت و چسباندن براکت ها بر روی دندان ها استفاده می شود. این روش درمانی به منظور بهبود وضعیت دندان ها و فک صورت گرفته و به بهبود وضعیت جلو زدگی فک و برهم ریختگی و نامنظمی بودن دندان ها کمک می کند و در طی آن متخصص ارتودنسی با کمک تجهیزات مختلف و بریس و دستگاه های ارتودنسی، دندان ها را در سر جای خود قرار داده و فک را به سمت عقب و جایگاه اصلی خود هدایت می کند. گاهی ممکن است، به دلیل حاد بودن وضعیت بیمار، اول جراحی فک و دندان صورت بگیرد و بعد از آن برای مدتی از دستگاه ارتودنسی و بریس های مخصوص استفاده شود.

3. جراحی

   یکی از روش های موثر درمان دیپ بایت که با بیهوشی بیمار انجام می گیرد، جراحی فک می باشد. گاهی در صورتی که وضعیت فک و دندان ها و ناهنجاری دیپ بایت شدید و حاد باشد و رشد استخوان های فک نیز تکمیل شده باشد و یا حتی در مواقعی که وضعیت بیمار با انجام ارتودنسی بهبود نیابد، ارتودنتیست با کمک جراح فک از روش تهاجمی جراحی فک استفاده کرده و سعی می کند فک را در وضعیت مناسب خود قرار دهد و سپس با استفاده از پیچ و پلاک های مخصوص، فک را سر جای خود نگه داشته و فیکس می کند.

4. سایر روش های درمانی

   جهت زیبایی بیشتر دندان ها و اصلاح کجی و جلو زدگی دندان ها و یا اصلاح لب پریدگی و فاصله های دندانی از ونیر کامپوزیت و یا لمینت استفاده شود. همچنین ممکن است بعد از جراحی نیز از بریس های مخصوص دندانی نیز استفاده شود و در صورت پوسیدگی دندان نیز از روش درمانی باندینگ استفاده خواهد شد.

علل ایجاد دیپ بایت

این اختلال و ناهنجاری فکی به دلیل وجود مشکلات و عوامل مختلفی بروز یافته و منجر به بروز ناراحتی ها و عوارض مختلف در نواحی فک و صورت فرد می شود. طبق نظر دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی در تهران، علت خاصی برای بروز این عارضه یافت نشده و مانند سایر عوارض و ناهنجاری ها، فقط عواملی روی بروز آن تاثیر می گذارند که این عوامل عبارتند از:

1. وراثت

   یکی از عوامل مهم ایجاد دیپ بایت و جلو زدگی دندان های جلویی فک بالا، عامل ژنتیکی بوده که بر اساس فک و استخوان های آن و همچنین چینش و قرار گیری دندان ها در کنار هم و در صورتی که یکی از اعضای خانواده فرد دچار این ناهنجاری باشد، می تواند منجر به بروز این ناهنجاری شود.

2. مشکلات استخوانی فک

   جلو زدگی و عقب رفتگی فک بالا و پایین، رشد ناکافی استخوان فک، عدم تناسب دندان و فک، طول قوس دندانی نامناسب، رشد بیش از حد دندان های جلویی، رشد نامناسب و ناکافی دندان های خلفی، انحرافات استخوانی، تحلیل رفتگی استخوان فک، شکستگی استخوان فک و …. می تواند، موجب ایجاد دیپ بایت و جلو زدگی بیش از حد و شدید دندان های قدامی فک بالا شود.

3. عدم تناسب بین فک و دندان ها

   عدم برقراری و تناسب میان اندازه دندان ها و فک، از جمله کوچک بودن بیش از حد فک و بزرگی دندان ها، بلندی و کوتاهی فک و دندان ها در کنار انحرافات استخوان های فک و دندان ها می تواند، موجب بیرون زدگی شدید و حاد دندان های فک بالا و در نهایت بروز دیپ بایت شود.

4. مکیدن انگشتان و یا پستانک

   یکی دیگر از علل موثر در بروز دیپ بایت، عادات غلط دوران کودکی و بزرگسالی از جمله مک زدن مکرر و بیش از حد انگشتان و پستانک بوده که در سنین بزرگسالی موجب بروز دیپ بایت و جلو زدگی بیش از حد و بسیار شدید دندان های بالایی می شود.

عوارض دیپ بایت

ناهنجاری های فک و دندان از جمله دیپ بایت می توانند، منجر به بروز عوارض مختلف در دهان شوند. البته در صورت مراجعه به موقع به مطب ارتودنسی و درمان سر وقت می توان از بروز این عوارض جلوگیری کرد. اما در صورتی که در سنین کودکی به این عارضه (دیپ بایت) توجه نشود، در سنین بزرگسالی علاوه بر تشدید عارضه و ایجاد عوارض جدید و ناراحتی های بیشتر، درمان نیز سخت تر شده و فرد به جراحی نیاز خواهد داشت. از جمله عوارض این ناهنجاری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. این عارضه موجب کاهش اعتماد به نفس و ایجاد مشکلات ظاهری در صورت و چهره فرد می شود و اجازه داشتن لبخندی زیبا را به فرد نمی دهد.
2. این عارضه موجب ساییدگی زودتر از موقع دندان های فرد و همچنین آسیب دیدگی و از بین رفتن مینای دندان می شود.
3. دیپ بایت یا همان اوربایت عمیق می تواند موجب بروز آسیب هایی از جمله پوسیدگی و شکستگی دندان ها شود.
4. دیپ بایت می تواند موجب بروز آپنه و مشکلات تنفسی در خواب شود.
5. دیپ بایت می تواند منجر به ایجاد اختلال و ناهنجاری های عملکردی فک و دهان شود.
6. این عارضه منجر به بروز دردهای شدید در ناحیه فک، صورت، گوش و همچنین سر می شود.
7. این عارضه منجر به آسیب دیدن دستگاه گوارش به دلیل مشکلات بلع و جویدن مواد غذایی می گردد.
8. این عارضه می تواند منجر به بروز مشکلات تکلمی و گفتاری شود.

هزینه درمان دیپ بایت

هزینه درمان این عارضه که همواره موجب نگرانی و ترس و به تعویق انداختن درمان می شود، با توجه به فاکتورها و عوامل مختلفی مورد محاسبه قرار می گیرد. از جمله مهم ترین و اصلی ترین این فاکتورها، روش های درمانی بوده که نقش بسیار مهم و موثری در تعیین هزینه درمان دیپ بایت دارد. عواملی که موجب تفاوت این هزینه ها در روش های درمانی می شوند، عبارتند از:

• هزینه ابزار آلات و تجهیزات درمانی از جمله هدگیر، گگ دهانی، بریس و سایر تجهیزات دندانپزشکی
• هزینه اتاق عمل، ابزار آلات جراحی، دستمزد جراح و کادر پزشکی، داروها و بستری در درمان با جراحی فک
• هزینه ارتودنسی، جلسات چکاپ و درمان، جنس سیم های ارتودنسی و دستمزد دندانپزشک در درمان با ارتودنسی
• در رابطه با بیمه نیز باید گفت، هزینه درمان با توجه به تعرفه شرکت بیمه محاسبه می شود و با توجه به قرارداد بیمه با کلینیک، طبق تعرفه درمانی بخشی از هزینه درمان پرداخت خواهد شد.

سوالات متداول

1. بهترین زمان درمان دیپ بایت چه سنی است؟

   از آنجایی که در دوران کودکی نه تنها درمان راحت تر بوده و نیاز به جراحی نیست، بلکه دوره ی نقاهت نیز سریع تر پیش خواهد رفت، باید گفت به دلیل عدم تکمیل رشد استخوان های فک در دوران کودکی، سنین ۷ تا ۱۲ سالگی بهترین زمان برای درمان ناهنجاری های مربوط به فک از جمله دیپ بایت می باشد.

2. آیا می توان از بروز دیپ بایت جلوگیری کرد؟

   از آنجایی که این عارضه می تواند به دلیل بروز عوامل مختلف از جمله عوامل ژنتیکی و یا ورود ضربه به دهان و دندان ها و یا مشکلات فک و استخوان های فک و حتی عادات غلط و بد دوران کودکی و بزرگسالی اتفاق بیفتد، فقط با تشخیص به موقع آن می توان به کنترل وضعیت فک و دندان ها و درمان آن ها کمک کرد. اما در حالت کلی با رعایت دو نکته می توان تا حد زیادی از بروز این عارضه جلوگیری کرد:

   1. به منظور جلوگیری از این عارضه و آسیب های فک و دندان ها، باید از انجام عادات غلط و بد دهانی از جمله مکیدن انگشتان، پستانک، فشار داد زبان به فک و… در دوران کودکی و بزرگسالی پرهیز شود.
   2. بهتر است جهت حفاظت از فک و دندان ها، هنگام ورزش های پر خطر و مسابقات بوکس، کاراته و… از محافظ دهانی استفاده شود.

3. درمان دیپ بایت با ارتودنسی چه مدت طول می کشد؟

   در حالت کلی باید گفت درمان دیپ بایت با ارتودنسی به سن بیمار، میزان و شدت عارضه، نوع روش درمانی (ارتودنسی متحرک، ثابت) و زمان مراجعه بیمار برای درمان (قبل از سن تکمیل سن رشد و حاد شدن وضعیت دندان ها و فک و یا بعد از آن) بستگی دارد. اما در صورت موفقیت آمیز بودن درمان با ارتودنسی معمولا حدود یک سال و نیم تا دو سال طول می کشد تا وضعیت دندان ها فک به حالت طبیعی برگردد.

درباره دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی