ناهنجاریها

کراس بایت دندان | علل ایجاد کراس بایت | درمان کراس بایت با ارتودنسی

آیا تاکنون اسم کراس بایت به گوشتان خورده است؟ کراس بایت روش درمانی است یا یک عارضه؟ این عارضه دقیقا موجب بروز چه عوارض و ناراحتی هایی می شود و برای درمان آن چه باید کرد؟ در ادامه با پازل کلینیک همراه باشید تا این پاسخ این سوالات را به دست آورید.

 چکیده مطلب

آیا شما هم با مشکل غیر طبیعی بودن فک بالای خود درگیر هستید؟ آیا بخشی از دندان های ردیف پایین شما توسط دندان های فک بالا پوشیده نشده اند؟ آیا می دانید که این عارضه چه نام دارد و چه مشکلاتی را می تواند برای شما به همراه داشته باشد؟
کراس بایت یکی از اختلالات و ناهنجاریهایی است که می تواند به علل ژنتیکی و .. ایجاد شود و عوارض متعددی را برایتان به وجود بیاورد. آیا انواع کراس بایت را می شناسید و می دانید که منظور ما از این عوارض چیست؟
چه روش های درمانی برای درمان این عارضه وجود دارد؟ آیا در رابطه با هزینه درمان آن اطلاعاتی دارید؟
با مطالعه این مقاله می توانید پاسخ تمامی سوالات بالا را به دست آورید و اگر با این عرضه رو به رو هستید، آگاهی بیشتری دررابطه با روند درمانی آن به دست آورید.

کراس بایت چیست؟

به گفته دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی در تهران، یکی از ناهنجاری ها و اختلالات شایع دندانی و فک، کراس بایت می باشد. در این عارضه دندان های ردیف بالا (فک بالا) در حالت طبیعی قرار نگرفته و بخشی از دندان های ردیف پایین (فک پایین) را نمی پوشانند. در این وضعیت دندان های فک بالا پشت دندان های فک پایین قرار می گیرند و فک پایین نسبت به فک بالا جلوتر می باشد. البته گاهی ممکن است تمام دندان ها دچار این عارضه شوند و گاهی با توجه به نوع کراس بایت فقط بعضی از دندان ها دچار این اختلال خواهند شد.

انواع کراس بایت

کراس بایت یا ناهنجاری فکی (جلوتر بودن فک پایین نسبت به فک بالا) یکی از عارضه های جدی فک بوده و دارای انواع مختلفی می باشد که مهم ترین انواع آن عبارتند از:

1. کراس بایت خلفی

   این نوع کراس بایت در حالتی اتفاق می افتد که دندان های پشت و عقب در فک بالا، پشت دندان های عقب فک پایین قرار بگیرند.

2. کراس بایت قدامی

   این نوع کراس بایت زمانی اتفاق می افتد که دندان های جلویی قدامی فک بالا عقب تر و پشت دندان های جلویی فک پایین قرار بگیرند.

3. گونه ای

   این نوع کراس بایت به حالتی می گویند که دندان های واقع در یک طرف فک، به قسمت گونه متمایل و نزدیکتر بوده و منطبق با دندان های پایینی نیستند.

نشانه های بروز کراس بایت

کراس بایت در سنین کودکی با نشانه ها و علائمی از جمله عدم افتادن به موقع دندان های شیری، کج بودن دندان های دائمی و بهم ریختگی و جلو و عقب بودن دندان ها همراه بوده و در صورت مشاهده نشانه ها بهتر است به مطب دندانپزشکی مراجعه شود. در سنین بزرگسالی این عارضه با اختلالات جویدن، گفتار و همچنین عدم تقارن صورت و جلو و عقب بودن دندان ها همراه بوده و علاوه بر این دندان ها با سرعت بیشتری پوسیده شده و به راحتی می شکنند که در صورت مشاهده این وضعیت فرد باید سریعا به پزشک مربوطه (متخصص فک و صورت، ارتودنسی و..) مراجعه کند.

روش تشخیص کراس بایت

در سنین کودکی بعد از اینکه والدین متوجه رشد دندان های دائمی و عدم افتادن دندان های شیری شدند، باید به بهترین متخصص ارتودنسی مراجعه کنند و ارتودنتیست بعد از گرفتن عکس از دندان های کودک و بررسی و مشاهده زوایای مختلف فک و دندان ها، اقدامات لازم را جهت درمان کودک و جلوگیری از پیشرفت کراس بایت انجام می دهد. در مواقعی که فرد در سنین بزرگسالی قرار گرفته باشد و دچار این عارضه شود، با مراجعه به ارتودنتیست و متخصص فک و صورت و بعد از مشاهده متخصص ارتودنسی و انجام عکس برداری از دندان های فک بالا و پایین (opg) از عارضه مطلع شده و با توجه به شدت عارضه و نوع آن تحت درمان قرار می گیرد.

روش های درمانی کراس بایت

کراس بایت و ناهنجاری فکی با توجه به میزان انحراف استخوان فک و عوارض ایجاد شده، حاد بودن و یا نبودن وضعیت فک و دندان ها، تحت درمان قرار گرفته و قابل درمان می باشد. روش های درمانی کراس بایت عبارتند از:

1. ارتودنسی

   

   یکی از روش های درمانی کراس بایت که معمولا در مراحل متوسط عارضه و سنین بزرگسالی مورد استفاده قرار می گیرد، ارتودنسی می باشد. بعد از تشخیص شدت ناهنجاری فک، دندانپزشک متخصص از ارتودنسی استفاده کرده و با استفاده از براکت ها و سیم های فلزی و قرار دادن آن ها بر روی دندان های فرد، به طور مداوم و پیوسته به دندان ها و فک نیرو وارد کرده و موجب اصلاح دندان ها می شود. مدت زمان استفاده از این براکت ها و سیم ها با توجه به میزان اختلال، صلاح دید دندانپزشک و همچنین شکل گیری فک و دندان ها تعیین می شود و نمی توان زمان قطعی و دقیقی برای آن مشخص کرد. برخی از ابزار هایی که در ارتودنسی مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:

   1. گسترش دهنده کام

      یکی از روش های درمانی کراس بایت که معمولا در سنین کودکی و در صورت حاد نبودن وضعیت بیمار صورت می گیرد، استفاده از گسترش دهنده کام است. این روش درمانی موجب گسترش و پهن شدن فک بالا شده و به مرتب کردن دندان ها کمک می کند. حدودا بین یک الی دو سال با توجه به فک بیمار، استخوان بندی و همچنین قابلیت شکل گیری و شدت عارضه زمان لازم است تا وضعیت بیمار بهبود یابد.

   2. الاینر شفاف یا اینویزیلاین

      یکی دیگر از وسایل و روش های درمانی ناهنجاری فک یا همان کراس بایت، الاینر شفاف یا همان پوشش شفاف یکسره ای بوده که ارتودنتیست جهت هدایت صحیح دندان ها در فک از آن استفاده می کند. این پوشش به صورت اختصاصی و با توجه به قالب و سایز دندان، فک و دهان بیمار ساخته شده و برای ساخت آن از دستگاه های دیجیتالی استفاده می شود. البته ناگفته نماند، این پوشش موقتی بوده و بعد از مدت کوتاهی باید تعویض شود.

   3. هدگیر

      یکی دیگر از وسایل و روش های درمانی عارضه و ناهنجاری فک (کراس بایت) که از روش های ارتودنسی نیز محسوب می شود، استفاده از هدگیر ارتودنسی بوده که بر روی سر بیمار قرار می گیرد و با سیم به دندان های او متصل می گردد. این وسیله موجب ورود فشار و نیروی زیاد به فک و دندان ها شده و اجازه رشد بیش از حد به فک را نمی دهد.

2. جراحی فک

   

   یکی از روش های تهاجمی و درمانی کراس بایت که با توجه به وضعیت بیمار و در صورت حاد بودن وضعیت فک و دندان ها صورت می گیرد، جراحی فک می باشد. جراحی فک زمانی انجام می شود که فرد در سنی قرار گرفته باشد که رشد استخوان های فک کامل شده باشد و نتواند با روش های دیگر از جمله ارتودنسی به بهبود آن کمک کرد. در این جراحی متخصص و جراح، قسمت هایی از استخوان های فک را شکسته و جدا می کند و مجددا آن ها را در جایگاه صحیح خود قرار می دهد.

علل ایجاد کراس بایت

کراس بایت و ناهنجاری های فکی می توانند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتند و منجر به ناراحتی های مختلف و بروز عوارض مختلف در فک و صورت شوند. مهم ترین دلایل وقوع این عارضه عبارتند از:

1. وراثت

   کراس بایت می تواند به صورت ارثی اتفاق بیفتد. چنانچه یکی از افراد خانواده به این عارضه مبتلا باشد، احتمال ابتلای کودک به این عارضه نیز بیشتر خواهد شد.

2. تاخیر و عدم افتادن به موقع دندان های شیری کودک

   در صورتی که دندان های شیری با تاخیر لق شوند و بیفتند، امکان وقوع کراس بایت زیاد خواهد بود.

3. لوزه های بزرگ و گرفتگی بینی

   در صورتی که فرد دچار گرفتگی بینی باشد و یا لوزه های بزرگی داشته باشد، می تواند دچار این عارضه شود.

4. مکیدن و استفاده بیش از حد پستانک در هنگام نوزادی و کودک

   یکی دیگر از علل ایجاد این عارضه، مکیدن بیش از حد پستانک در کودکی بوده که موجب اختلال و ناهنجاری فکی می شود.

5. تنفس طولانی با دهان

   نفس کشیدن از راه دهان به صورت مکرر و طولانی می تواند از دیگر علل بروز این عارضه باشد.

عوارض کراس بایت

کراس بایت در دندان های جلویی یا قدامی فک، موجب بروز ناهنجاری و عوارض متفاوتی می شود که این عوارض عبارتند از:

1. انقباض عضلانی صورت و فک و سر دردهای پی در پی به دلیل فشارهای مکرر دندان ها
2. مشکل و اختلال (دشواری) در جویدن و خوردن غذا
3. اختلال و ناتوانی در صحبت کردن و تلفظ صحیح و آسان کلمات
4. عدم وجود خنده ی جذاب و زیبا
5. اختلال و اثر منفی در رشد فک های پایین و بالا و همچنین انحراف استخوان های فک و صورت
6. تحلیل رفتگی و سایش دندان ها و از بین رفتن مینای دندان
7. بروز عارضه و ناهنجاری کلاس سه
8. بالا رفتن احتمال شکستگی دندان ها
9. اختلالات روانی و کاهش اعتماد به نفس به دلیل صورت نامتقارن
10. پوسیدگی سریع تر دندان ها و بروز بیماری های مربوط به لثه

هزینه درمان های کراس بایت

درمان کراس بایت همانند سایر عوارض از هزینه بخصوصی برخوردار بوده که این هزینه طبق فاکتورهای مختلفی محاسبه می شود و مهم ترین آن ها روش درمانی می باشد. در صورتی که روش درمان به صورت ابزاری انجام شود، فرد باید هزینه ابزار و تجهیزات مورد نظر را پرداخت کند و در کنار آن نیز هزینه ای را بابت ویزیت، چکاپ و دستمزد دندانپزشک بپردازد. در صورتی که روش درمان به صورت ارتودنسی صورت بگیرد، نیز فرد باید مبلغی را برای ابزار و ویزیت بپردازد و در صورت جراحی نیز فرد باید هزینه جراحی، وسایل و ابزار آلات، دستمزد دندانپزشک، ویزیت و داروها را پرداخت کند. در آخر باید گفت در صورت قرار داد بیمه با کلینیک ارتودنسی طبق تعرفه شرکت بیمه بخشی از مبلغ جراحی و ارتودنسی را تقبل خواهد کرد. شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر، مشاوره و ویزیت همین الان با ما تماس بگیرید. کلینیک ما با رعایت کامل پروتکل های بهداشتی در خدمت شما عزیزان بوده و به سلامت و زیبایی فک و دهان شما کمک خواهد کرد.

سوالات متداول

1. آیا می توان از بروز کراس بایت جلوگیری کرد؟

   این عارضه می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و موجب عوارض مختلفی در فک و صورت، سلامت دندان و دهان و همچنین اختلالات ظاهری فرد گردد، در صورت ارثی نبودن آن می توان تاحدودی با رعایت برخی نکات به پیشگیری و جلوگیری از آن پرداخت. افرادی که عادت به مکیدن انگشتان خود دارند، برای جلوگیری از این عارضه، باید این عادت را ترک کنند، چرا که این کار موجب باریک شدن سقف دهان و بهم ریختگی دندان ها می شود. والدین نیز باید دقت داشته باشند، در صورتی که دندان های دائم کودک رشد کردند و دندان های شیری همچنان در دهان باقی مانده بودند، اقدام به کشیدن دندان های شیری کودک کنند، چرا که در غیر این صورت بهم ریختگی دندان و آسیب های فکی ایجاد خواهد شد.

2. بعد از درمان کراس بایت چه باید کرد؟

   بعد از اینکه فرد تحت درمان قرار گرفت، رعایت نکات بهداشتی بعد از درمان بسیار مهم بوده و رعایت و عدم رعایت آن می تواند موجب حفظ سلامتی و یا بروز آسیب های جدید از جمله پوسیدگی دندان ها و یا ناهنجاری مجدد فک شود. نکات مراقبتی و اقدامات بعد از درمان کراس بایت عبارتند از:

   1. استفاده از نخ دندان بعد از خوردن غذا و دو بار در روز
   2. مسواک زدن به طور صحیح بعد از خوردن غذا و دو الی سه بار در روز
   3. استفاده از دهانشویه آنتی باکتریال
   4. استفاده از پلاک نگهدارنده بعد از مرتب شدن و ردیف شدن دندان ها
   5. استفاده از آب نمک به منظور جلوگیری از عفونت های دهانی (دندان و لثه)
   6. پرهیز از دندان قروچه و ساییدن دندان ها به یکدیگر

3. در درمان کراس بایت از چه ابزار و تجهیزاتی استفاده می شود؟

   در رابطه با تجهیزات مورد استفاده در درمان کراس بایت باید گفت، با توجه به روش درمانی کراس بایت از تجهیزات مختلفی استفاده می شود که این تجهیزات شامل محافظ لب، بریس ها، گسترش دهنده فک بالا، پورتر، کواد هلیکس و همچنین وسیع کننده لب فک پایین می شوند.

4. چرا باید کراس بایت را درمان کنیم؟

   از آنجایی که این عارضه موجب بروز عوارض و ناهنجاری های مختلف می شود، باید در اولین فرصت جهت درمان آن اقدام کرد. اصلاح و درمان کراس بایت امری ضروری است، چرا که این عارضه موجب استهلاک دندان ها، تحلیل رفتگی لثه ها، اختلالات عملکردی فک، کاهش اعتماد به نفس، بروز اختلالات ظاهری و عدم تقارن صورت، خراب شدن و پوسیدگی سریع دندان ها، اختلالات جویدن و همچنین اختلالات گفتاری می شود.

5. بهترین سن برای درمان کراس بایت چه سنی است؟

   در رابطه با بهترین سن درمان کراس بایت باید گفت، زمانی که کودک در سنین هفت تا دوازده سالگی قرار دارد، از آنجایی که رشد استخوان کام به اتمام نرسیده و همچنان ادامه دارد، متخصص فک و صورت می تواند با روش های مختلفی فک بالا را گسترش دهد.

درباره دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی