ناهنجاریها

تنگی فک بالا چیست؟ | علائم و عوارض | درمان تنگی فک بالا با ارتودنسی

آیا در رابطه با ناهنجاری تنگی فک بالا شنیده اید؟ این عارضه چیست و به دلایلی ایجاد می شود؟ آیا علائمی همراه با بروز ناهنجاری تنگی فک بالا وجود دارد؟ برای درمان این نوع ناهنجاری چه روش های درمانی وجود دارد؟ اگر برای درمان تنگی فک بالا اقدامی صورت نگیرد، چه عوارضی به همراه خود خواهد داشت؟ در این مقاله همراه پازل کلینیک باشید تا پاسخ این سوالات را به دست آورید.

چکیده مطلب

آیا حس می کنید که کام دهان شما گنبدی شکل است؟ آیا بخش جلویی فک شما حالت مثلثی شکل دارد؟ آیا علل خروپف های شبانه خود را می دانید؟ عارضه ای به نام فک بالا می تواند موج این اتفاقات شده باشد. آیا می دانید که منظر از این عارضه چیست و چه عللی موجب پیدایش آن می شوند؟ آیا می دانید که زمان آغاز این ناهنجاری چه زمانی می باشد؟
روش های درمانی آن کدام اند و چه سنی برای درمان آن مناسب است؟ تنگی فک بالا چه عوارضی می تواند به همراه داشته باشد؟
با مطالعه مقاله زیر پاسخ تمام سوالات بالا را به دست آورید و آگاهی بیشتری در رابطه با روش های درمانی این عارضه پیدا کنید.

تنگی فک بالا چیست؟

تنگی فک بالا یکی از رایج ترین و شایع ترین مشکلات فکی بوده که می تواند آثار مخربی را برای فرد به وجود بیاورد. هنگامی که فرد به جای نفس کشیدن از راه بینی، از راه دهان تنفس کند، به مرور زمان فشاری بر فکین اعمال می شود که سبب تنگ و کوچک شدن فک بالا می گردد. رایج ترین علت بروز این عارضه، تنفس غیر طبیعی بوده که معمولا یک بیماری مادرزادی می باشد. اما نمی توان این علت را به طور قطع برای تنگی فک بالا در نظر گرفت. در واقع عوامل دیگری نیز می توانند زمینه ساز بروز این ناهنجاری باشند که در ادامه مقاله آن ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

علائم تنگی فک بالا

برخی از موارد می توانند به عنوان علائم و یا نشانه های تنگی فک بالا باشند که در زیر به آن ها اشاره شده است:

1. مثلثی شکل بودن قسمت جلویی فک
2. خروپف های شبانه
3. عدم وجود فضای کافی برای دندان ها
4. گنبدی شکل بودن کام دهان

درمان تنگی فک بالا

برای درمان این نوع ناهنجاری، ارتودنتیست دارای مهارت به خوبی بررسی ها و معاینات لازم را انجام داده و در ابتدا علل ایجاد تنگی فک بالا را تشخیص می دهد و در ادامه با توجه به علت آن و شرایط بیمار، بهترین و مناسب ترین روش درمانی را انتخاب و برنامه ریزی می کند. روش های درمانی این نوع ناهنجاری را در زیر مورد بررسی قرار می دهیم:

1. ارتودنسی

   معمولا اگر در زمان مناسبی برای درمان اقدام شود، ارتودنسی دندان بهترین روش درمانی این ناهنجاری محسوب می شود. ارتودنسی دندان به روش های متنوعی قابل انجام بوده که هر کدام از این روش ها با دستگاه های متفاوتی صورت می گیرند. به طور معمول دستگاه وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر برای درمان این نوع ناهنجاری مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه کام دهان را گسترش داده و وسیع تر می کند تا تمام دندان ها فضای لازم و مناسب برای رشد را به دست آورند. البته این دستگاه در تمامی سنین کاربرد نداشته و برای کودکان قابل استفاده و موثر می باشد.

2. جراحی

   در صورت شدید بودن میزان ناهنجاری تنگی فک بالا و همچنین رد شدن سن مناسب برای استفاده از دستگاه های ارتودنسی، باید در کنار روش های ارتودنسی دندان از جراحی کمک گرفته شود.

سن مناسب درمان تنگی فک بالا

همواره توصیه شده است تا برای درمان و اصلاح انواع ناهنجاری های دهان و دندان در اسرع وقت به مطب ارتودنسی مراجعه شود. در واقع بهتر است تا تمام کودکان در سن 7 سالگی تحت معاینه ارتودنسی قرار بگیرند تا در صورت وجود هر گونه ناهنجاری با تشخیص به موقع، بهترین و مناسب ترین روش درمانی انتخاب گردد. اگر در سنین پایین معاینه توسط بهترین متخصص ارتودنسی صورت گیرد، ارتودنتیست روش های پیشگیری از ناهنجاری تنگی فک بالا را بیان می کند. بنابراین چکاپ به موقع و معاینه در زمان مناسب باعث راحت تر طی شدن روند درمان با هزینه ای کمتر می باشد.

علل بروز تنگی فک بالا

هنگامی که فرد از راه دهان نفس بکشد (تنفس های طولانی مدت از راه دهان)، فشاری بر فک خود وارد کرده که به مرور زمان می تواند سبب بروز ناهنجاری تنگی فک بالا شود. به طور کلی دلایل بروز ناهنجاری تنگی فک بالا عبارتند از:

1. اصلی ترین و رایج ترین دلیل بروز تنگی فک بالا، ژنتیک می باشد.
2. مکیدن بیش از حد انگشت دست نیز می تواند به مرور زمان عاملی بر پیدایش این ناهنجاری باشد.
3. عدم رشد استخوان فک بالا به میزان مناسب می تواند سبب بروز تنگی فک بالا گردد.
4. در برخی از مواقع یک حادثه مانند تصادف و یا ضربه در طی تمرینات ورزشی و یا بازی می تواند منجر به ایجاد شدن تنگی فک بالا شود.
5. یکی دیگر از مواردی که می تواند باعث تنگ شدن فک بالا شود، پولیپ بینی می باشد.
6. وجود لوزه هایی با اندازه ی بزرگ نیز می تواند عاملی بر بروز ناهنجاری تنگی فک بالا شود.

عوارض تنگی فک بالا

تنگی فک بالا یکی از رایج ترین مشکلات فکی است که اگر برای درمان آن اقدامی صورت نگیرد، می تواند مشکلات متعددی را برای سلامت دهان و دندان ایجاد کند که در زیر به این موارد اشاره شده است:

1. شلوغی دندان ها

   شلوغی دندان ها اولین و مهمترین عارضه است که به دنبال ناهنجاری تنگی فک بالا رخ می دهد. زمانی که فک فضای مناسبی برای دندان ها ندارد، دندان ها به صورت نامرتب و شلوغ و در جایگاه هایی نادرست قرار می گیرند که این اتفاق مشکلات متعددی به همراه دارد. این موارد عبارتند از:

   • تحت تاثیر قرار دادن زیبایی لبخند یکی از موارد مهمی است که در اثر شلوغی دندان ها ایجاد می شود. در این شرایط فرد دچار کاهش اعتماد به نفس شده و نمی تواند به راحتی در جمع صحبت کند و یا لبخند بزند.
   • یکی دیگر از مواردی که می تواند به دنبال شلوغ بودن دندان ها اتفاق بیفتند، اختلال مفصل گیجگاهی فکی می باشد. این اختلال به مرور زمان درد های بسیاری را در نواحی صورت ایجاد می کند.
   • قرار نداشتن دندان ها به صورت مرتب و صحیح در جایگاه اصلی خود، جویدن غذا را تحت تاثیر قرار داده و مشکلات گوارشی برای فرد به همراه خواهد داشت.

2. تحت تاثیر قرار دادن تکلم

   با وجود ناهنجاری تنگی فک بالا، فرد در ادا کردن برخی از کلمات دچار مشکلاتی خواهد شد.

3. عمیق بودن کام

   تنگی فک بالا سبب می شود تا فک، شکل گنبدی داشته باشد که این حالت با کمک زبان کاملا قابل تشخیص است.

4. تنگی حفرات بینی

   این ناهنجاری با تنگ کردن حفرات بینی، علاوه بر اینکه تنفس را تحت تاثیر قرار می دهد، می تواند تغییراتی را در ظاهر بینی ایجاد کند.

هزینه درمان تنگی فک بالا

موارد بسیاری بر هزینه درمان تنگی فک بالا تاثیر گذار هستند. هزینه درمان به میزان ناهنجاری و نوع روش درمانی مورد نیاز بستگی دارد. در اکثر موارد این ناهنجاری با ارتودنسی درمان شده و در برخی مواقع دیگر لازم است تا از جراحی کمک گرفته شود. سن بیمار و تخصص دندانپزشک نیز از جمله مواردی هستند که می توانند بر میزان هزینه درمان تنگی فک بالا اثر داشته باشند. در رابطه با دریافت هزینه درمان این ناهنجاری از بیمه تکمیلی، باید قبل از اقدام به درمان، با بیمه تکمیلی خود و با مطب ارتودنسی هماهنگی های لازم را انجام دهید.

سوالات متداول

1. آغاز ناهنجاری تنگی فک بالا از چه زمانی می باشد؟

   معمولا احتمال به وجود آمدن ناهنجاری فک بالا، از دوران نوزادی و به دلایلی مانند مکیدن انگشت دست و پستانک می باشد. مورد دیگری که می تواند این ناهنجاری را آغاز کند، آلرژی های تنفسی در سنین 8 یا 9 سالگی می باشد.

2. آیا مراقبت های خاصی بعد از درمان تنگی فک بالا وجود دارد؟

   به طور معمول از هر شیوه درمانی که برای ناهنجاری های دهان و دندان استفاده می شود، باید توصیه های ارتودنتیست به خوبی مد نظر قرار داده شود. در ادامه برای آشنایی شما با این مراقبت ها مواردی را شرح می دهیم:

   1. همواره بهداشت دهان و دندان خود را جدی بگیرید. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن و همچنین استفاده از دهانشویه را به طور مرتب و منظم پیگیری کنید.
   2. در صورتی که از دستگاه های ارتودنسی دندان استفاده می کنید، به خوبی از دستگاه ارتودنسی خود مراقبت کنید و تمام نکات مراقبتی بیان شده توسط ارتودنتیست خود را رعایت کنید.
   3. برای درست طی شدن روند درمان، جلسات ویزیت و معاینه خود را به طور منظم دنبال کنید.
   4. اگر از جراحی برای درمان تنگی فکی بالا کمک گرفته شده است، حتما تا چند روز بعد از جراحی استراحت کنید. برای کاهش درد از دارو های مسکن و کمپرس یخ استفاده داشته باشید. همچنین در زمان خوابیدن سر خود را بالاتر نگه دارید.
   5. تا حدود سه هفته بعد از جراحی، از مصرف دخانیات و الکل دوری کنید.

درباره دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی