نگهدارنده ارتودنسی یا ریتینر چیست؟ | انواع ریتینر ارتودنسی +مراقبتها
ریتینر یا نگهدارنده ی ارتودنسی چیست و چه ضرورتی برای استفاده از آن وجود دارد؟ در صورتی که مطابق با دستورالعمل های ارتودنتیست از ریتینر استفاده نشود، چه عوارض و معایبی به دنبال آن وجود دارد؟ زمان استفاده از ریتینر چه مقدار می باشد؟ آیا ریتینر در انواع متفاوتی وجود دارد؟ چگونه باید از آن مراقبت کرد؟ برای پاسخ این سوالات در این مقاله با پازل کلینیک همراه باشید.
چکیده مطلب
ارتودنسی دندان یک درمان بلند مدت می باشد و زمانی که درمان به پایان رسید، باید از دستگاه دیگری به نام ریتینر (Retainer) یا نگهدارنده ارتودنسی دندان استفاده شود. استفاده از ریتینر به منظور ثبات موقعیت به دست آمده از دندان ها می باشد و عدم استفاده از آن می تواند نتیجه موفق درمان را تحت تاثیر قرار دهد. استفاده از نگهدارنده ارتودنسی این اطمینان را ایجاد می کند که دندان های شما در موقعیتی که به دست آورده اند، ثابت بمانند. برای اینکه بدانید کاربرد های ریتینر ارتودنسی چیست و چه مزیت هایی دارد؟ عدم استفاده از آن چه معایبی دارد و تا چه زمانی باید از نگهدارنده ارتودنسی استفاده شود؟ این مقاله را مطالعه نمایید.
ریتینر چیست؟
ریتینر که به آن نگهدارنده ارتودنسی نیز گفته می شود دستگاهی است که باعث تثبیت موقعیت دندانها، بعد از اتمام دوره ارتودنسی می شود. بعد از مدت طولانی درمان ارتودنسی به پایان می رسد و ارتودنتیست، دستگاه ارتودنسی دندان را از دهان شما خارج می کند و در نهایت دندان های ردیف و زیبا به دست می آورید. اما باید این را بدانید که درمان هنوز کاملا تمام نشده است و باید از ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی استفاده نمایید. استفاده از ریتینر این امکان را می دهد تا دندان ها در موقعیت صحیح به دست آمده بمانند و ثابت شوند. در ادامه مقاله توضیحات بیشتری در ارتباط با انواع این دستگاه نیز بیان می کنیم.
انواع ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی
ریتینر ارتودنسی در انواع مختلفی وجود دارد که با توجه به تشخیص ارتودنتیست بهترین آن برای بیمار در نظر گرفته می شود. ریتینر ها در دو دسته بندی کلی ثابت و متحرک وجود دارند که در زیر به بررسی آن ها می پردازیم:
-
ریتینر ثابت
ریتینر ثابت توسط ارتودنتیست در دهان بیمار قرار گرفته و بیمار به تنهایی قادر به خارج کردن آن از دهان نمی باشد. رایج ترین استفاده از این نوع ریتینر برای دندان های جلویی فک پایین است که با وجود اینکه در دهان بیمار ثابت است، اما مشاهده نمی شود. نگهدارنده ثابت از یک سیم فلزی تشکیل شده که ارتودنتیست آن را به صورت ثابت پشت دندان ها قرار می دهد. یکی از مزیت هایی که ریتینر ثابت دارد، این است که استفاده از آن به همکاری بیمار نیاز ندارد که در مورد نگهدارنده های متحرک بر عکس این می باشد و اگر بیمار همکاری درستی با متخصص ارتودنسی نداشته باشد، نتیجه نهایی دلخواه به دست نخواهد آمد.
-
ریتینر متحرک
ریتینر متحرک بعد از قالب گیری ارتودنتیست به صورت اختصاصی در لابراتوار دندانسازی ساخته می شود. نتیجه گرفتن از این نوع ریتینر به همکاری بیمار با متخصص ارتودنسی خود بستگی دارد و به دو شکل زیر در دسترس است:
-
ریتینر شفاف
متداول ترین و رایج ترین نوع نگهدارنده متحرک ارتودنسی دندان، ریتینر شفاف می باشد که از نظر ظاهری بسیار به اینویزیلاین شباهت دارد. این نوع ریتینر از نوعی پلاستکی ساخته شده و به میزانی ظریف است که روی دندان ها دیده نمی شود. استفاده از نگهدارنده شفاف بسیار راحت بوده و بیماران نگرانی بایت ظاهر آن ندارند. در ارتباط با دوام آن ها می توان گفت که از ریتینر هالی کمتر است. این نکته حائز اهمیت است که این پلاک برای تغییر موقعیت دندان ها نبوده و تنها به منظور تثبیت موقعیت دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد.
-
ریتینر هالی
این نوع نگهدارنده رایج نیز جنسی از آکریلیک دارد. نگهدارنده های از قالب نازکی که سیمی در جلوی خود دارد، ساخته شده است. استفاده از ریتینر هالی بسیار ساده است و بیمار می تواند قسمت پلاستیکی آن را به رنگ مورد پسند خود انتخاب نماید. همچنین این نوع ریتینر بسیار با دوام است. جالب است بدانید که ریتینر هالی بر خلاف ریتینر شفاف می تواند تا حدودی سبب تغییر و حرکت دندان ها شود و لبخندی زیبا و ماندگار را برای بیمار ایجاد نماید.
-
علل نیاز به استفاده از ریتینر ارتودنسی
بعد از برداشتن براکت ها و سیم ارتودنسی، دندان ها تمایل به حرکت و بازگشت به موقعیت قبلی خود را دارند و ممکن است تا با افزایش سن، این تغییرات مشکلاتی را ایجاد کنند. به همین دلیل ضروت دارد تا از ریتینر استفاده شود. در ادامه سایر علل نیاز به استفاده از ریتینر ارتودنسی را بیان می کنیم:
- استفاده از ریتینر ارتودنسی سبب تثبیت موقعیت به دست آمده دندان ها می شود.
- در برخی از بیماران که خط لثه با دندان ها منطبق نمی باشد، استفاده از ریتینر می تواند این هماهنگی را ایجاد کرده و فرم زیبایی را برای فک ایجاد کند.
هزینه ریتینر ارتودنسی دندان
هزینه ریتینر ارتودنسی دندان با ارتودنسی محاسبه نشده و هزینه ای جدا دارد. البته ریتینر ارتودنسی گران قیمت نمی باشد. نکته ای که باید در نظر گرفته شود، این است که اگر ریتینر آسیب ببیند و یا گم شود، برای ساخت آن باید به صورت مجدد صرف وقت و هزینه داشته باشید. در زمان نگارش این مطلب، هزینه ریتینر ثابت تک فک، 700000 تومان (هفتصد هزار تومان) و قیمت ریتینر متحرک تک فک، 400000 تومان (چهارصد هزار تومان) است.
مزایای ریتینر ارتودنسی دندان
ریتینر ارتودنسی دندان دارای فواید و مزایایی می باشد که به صورت مجزا به بررسی آن ها می پردازیم:
مزایای ریتینر ثابت
مزایای ریتینر ثابت عبارتند از:
- این نوع ریتینر با وجود اینکه ثابت می باشد، اما قابل مشاهده نیست.
- ریتینر ثابت دوام بسیار بالایی دارد.
- این نوع ریتینر گم نمی شود و احتمال آسیب رسیدن به آن بسیار ضعیف است.
- استفاده از نگهدارنده ثابت نیازی به همکاری بیمار ندارد.
مزایای ریتینر هالی
مزایای ریتینر هالی عبارتند از:
- ریتینر هالی با دوام بسیار بالایی ساخته می شود.
- تمیز کردن ریتینر هالی راحت می باشد.
- این نوع ریتینر ارتودنسی با داشتن سیم های تنظیم کننده می تواند تا حدودی سبب تغییر دندان ها شود.
مزایای ریتینر شفاف
مزایای ریتینر شفاف عبارتند از:
- ریتینر شفاف نامرئی بوده و در دهان قابل مشاهده نمی باشد.
- استفاده از این دستگاه بسیار راحت است.
مدت زمان استفاده از ریتینر ارتودنسی
با توجه به تشخیص ارتودنتیست شاید استفاده از ریتینر متحرک در ابتدا در تمام طول روز باشد که حدود 3 الی 6 ماه زمان می برد. در این مدت، ریتینر با پشتیبانی از بافت لثه و استخوان های فک باعث می شود تا دندان ها در جایگاه خود تثبیت شوند. بعد از مدتی با تشخیص ارتودنتیست استفاده از ریتینر تنها به زمان شب موکول می شود.
بهترین زمان استفاده از ریتینر ارتودنسی
یکی از مسائل بسیار مهمی که در ارتباط با ریتینر وجود دارد، زمان استفاده از آن می باشد. هنگامی که دستگاه های ارتودنسی دندان در دهان قرار دارند، خطری موقعیت دندان ها را تهدید نمی کند، اما در پایان درمان و بعد از برداشتن دستگاه های ارتودنسی از دهان بیمار، اگر به دستورالعمل های ارتودنتیست توجهی نشود، امکان تغییراتی در موقعیت به دست آمده دندان ها وجود دارد. در واقع می توان گفت که استفاده از ریتینر نوعی حمایت بیمار از نتیجه درمان خود می باشد. حال می خواهیم در ارتباط با زمان استفاده از این دستگاه صحبت کنیم. در ابتدا باید این را بدانید که تا انتهای عمر حرکت و جا به جایی دندان ها وجود دارد. زمان استفاده از ریتینر در افراد یکسان نبوده و با توجه به مواردی مانند سن بیمار، شرایط بیمار، نوع و وضعیت ناهنجاری اولیه و غیره بستگی دارد و با توجه به تمامی این موارد ارتودنتیست مدت زمان استفاده از ریتینر را تشخیص می دهد.
عوارض عدم استفاده از ریتینر ارتودنسی
همانطور که گفتیم دندان ها تا پایان عمر تمایل به حرکت و تغییر موقعیت دارند. افرادی که وقت و انرژی و هزینه صرف درمان ارتودنسی خود کردند، به هیچ عنوان دوست ندارند که موقعیت زیبای دندان های خود را از دست دهند. به همین دلیل استفاده از ریتینر ارتودنسی بسیار ضروری می باشد. اگر استفاده از ریتینر مطابق با دستورالعمل های ارتودنتیست انجام نشود، حرکت دندان ها سبب از بین رفتن موقعیت جدید دندان ها می شود. استفاده از ریتینر این امکان را فراهم می کند تا بافت های لثه و استخوان فک حمایت شده و دندان ها در موقعیت جدید خود ثبات پیدا کنند. پس اگر می خواهید که صرف و وقت و هزینه شما به هدر نرود، در استفاده از نگهدارنده خود سهل انگاری نکنید.
معایب ریتینر ارتودنسی
قبل از اینکه معایب انواع ریتینر ارتودنسی دندان را برای شما بیان کنیم، باید این نکته را بدانید که هر کدام از معایبی که بیان می شوند، دلیلی بر عدم استفاده از ریتینر نمی باشند. همانطور که در عنوان قبلی مطرح کردیم، عدم استفاده از ریتینر ارتودنسی می تواند عواقب بدتری را به دنبال داشته باشد. در زیر به معایب انواع ریتینر ارتودنسی دندان اشاره شده است:
معایب ریتینر شفاف
معایب ریتینر های شفاف عبارتند از:
- این نوع ریتینر ها به راحتی کثیف می شوند، پس تمیز کردن داخل آن ها کمی سخت تر است.
- در صورتی که آسیبی به آن ها وارد شود، باید تعویض گردد.
- ریتینر های شفاف دوام کمتری نسبت به دیگر ریتینر ها دارند.
- گذاشتن این نوع ریتینر بر روی دندان ها سبب می شود تا دندان ها روی هم منطبق نشوند.
معایب ریتینر هالی
معایب این نوع ریتینر عبارتند از:
- ریتینر هالی دارای سیمی در قسمت جلویی خود می باشد که قابل مشاهده است.
- در ابتدای استفاده از این نوع ریتینر، تا حدودی گفتار تحت تاثیر قرار می گیرد که البته بعد از چند روز بیمار به آن عادت کرده و این مشکل بر طرف می گردد.
معایب ریتینر ثابت
با وجود مزیت هایی که این نوع ریتینر ارتودنسی دارد، اما می تواند معایبی به دنبال خود داشته باشد که در زیر به آن ها اشاره شده است:
- زمانی که ریتینر ثابت پشت دندان ها نصب می شود، می تواند تجمع جرم و پلاک را راحت تر کند، به همین دلیل تا حدودی رعایت بهداشت دهان و دندان را سخت تر می کند.
- گاز زدن برخی مواد غذایی سخت مانند سیب می تواند موجب شکستن ریتینر ثابت شود.
مراقبت از ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی
از هرگونه دستگاه ارتودنسی که استفاده می کنید، باید مراقبت های خاصی را در نظر داشته باشید. شما در طول درمان ارتودنسی دندان وقت و هزینه هایی را صرف کرده اید که اگر توجهی به دستورالعمل های ارتودنتیست خود نداشته باشید، نتیجه درمان تحت تاثیر قرار می گیرد. این مراقبت ها عبارتند از:
- همواره اولین و مهمترین مسئله ای که باید به آن توجه داشته باشید، رعایت بهداشت دهان و دندان می باشد. اما برای مراقبت از ریتینر تنها مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کافی نبوده و شما باید به تمیز نگه داشتن ریتینر خود نیز توجه داشته باشید.
- ریتینر خود را با کمک مسواکی کوچک تمیز نگه دارید.
- اگر از ریتینر ثابت استفاده می کنید، علاوه بر مسواک زدن نحوه ی صحیح نخ دندان کشیدن را از ارتودنتیست خود بیاموزید.
- در حفظ و نگهداری ریتینر خود همواره کوشا باشید و مراقب باشید تا ریتینرتان گم نشود و یا آسیبی نبیند. در صورتی که ریتینر بشکند و یا گم شود، علاوه بر صرف وقت مجدد برای قالب گیری از دندان ها باید هزینه ی مجددی را برای تهیه پلاک ارتودنسی خود متحمل شوید.
- ریتینر خود را در جای گرم قرار ندهید و همچنین با آب داغ به شستشوی آن نپردازید، زیرا گرما می تواند سبب تغییر شکل پلاستیک و یا آکریلیک گردد.
- می توانید از داروخانه محلول های تمیز کننده تهیه کنید و حدود 15 دقیقه ریتینر خود را درون آن قرار دهید. همچنین استفاده از محلول سرکه رقیق شده نیز می تواند همین کار را انجام دهد. به مدت زمانی که ریتینر خود را درون محلولی قرار می دهید، توجه کافی داشته باشید.
- علاوه بر تمیز کردن خود ریتینر، باید به تمیز کردن جعبه ریتینر نیز توجه داشته باشید. به کمک آب گرم و صابون جعبه ریتینر خود را بشویید.
- زمانی که ریتینر متحرک را در دهان دارید، چیزی نخورید، زیرا ریتینر کثیف شده و یا آسیب می بیند.
- هر زمانی که ریتینر متحرک را از دهان خود خارج می کنید، مراقب باشید که آن را در چه مکانی می گذارید تا ریتینر در دسترس کودکان و حیوانات نباشد.
- توجه داشته باشید که تمامی ابزارات طول عمری دارند. هر چند وقت یک بار ریتینر خود را به ارتودنتیست خود نشان دهید و در زمان مناسب برای تعویض آن اقدام نمایید.
سوالات متداول
-
مدت زمان استفاده از ریتینر ارتودنسی دندان چه قدر است؟
در ابتدا باید گفت که مدت زمان استفاده از ریتینر با توجه به موارد متعددی مانند نوع و شدت ناهنجاری، سن بیمار و غیره با تشخیص ارتودنتیست تعیین می گردد. احتمالا بعد از برداشتن دستگاه های ارتودنسی تا حدود 3 الی 6 ماه باید در تمام طول روز از آن استفاده می کنید که البته این زمان برای ریتینر ثابت کمی طولانی تر و حدود 9 ماه می باشد. در ادامه با تشخیص ارتودنتیست استفاده از ریتینر به شب ها موکول می شود.
-
آیا به راحتی می توان به استفاده از ریتینر عادت کرد؟
زمانی که استفاده از ریتینر ارتودنسی را شروع می کنید، تا چند روز زمان لازم است تا به آن عادت کنید. شاید در روز های ابتدایی وجود ریتینر در دهان شما سبب ترشح بزاق بیش از حد در دهان شود. همچنین این امکان وجود دارد تا در روز های ابتدایی صحبت کردن شما تحت تاثیر قرار بگیرد. اما نگران این اتفاقات نباشید، زیرا بعد از چند روز از بین می رود.
-
آیا با وجود ریتینر ارتودنسی در دهان می توان غذا خورد؟
با وجود نگهدارنده ثابت در دهان به راحتی می توان غذا خورد، اما در صورتی که از ریتینر متحرک استفاده می کنید، باید در زمان مسواک زدن و غذا خوردن آن را از دهان خود خارج کنید.
-
تمیز نکردن ریتینر و جعبه ی آن چه مشکلاتی را ایجاد می کند؟
تمام دستگاه هایی که در دهان قرار داده می شوند، می توانند به راحتی سبب تجمع پلاک ها و جرم های دندانی شوند. در صورتی که به بهداشت ریتینر خود توجه نداشته باشید، به مرور زمان ریتینر دچار بو و طعم خاصی می گردد. همچنین ریتینر می تواند سبب جمع شدن باکتری های خطرناکی شود که سلامت دهان و دندان را به خطر می اندازند. درست که همواره باکتری هایی در دهان وجود دارند، اما اگر میزان آن ها از حد زیادی بگذرد، مشکلات فراوانی را ایجاد می کنند.
-
ریتینر متحرک چگونه ساخته می شود؟
برای ساخت ریتینر متحرک در ابتدا ارتودنتیست در کلینیک ارتودنسی قالبی از دندان های بیمار تهیه می کند. سپس آن را برای ساخت ریتینر اختصاصی به لابراتوار دندانسازی ارسال می کند.
-
ویژگی یک ریتینر خوب چیست؟
برای انتخاب یک ریتینر مناسب موارد زیر در نظر گرفته می شوند:
- کارایی: ریتینر باید با توجه به شرایط بیمار و با کارایی مناسب انتخاب گردد.
- راحتی: یکی دیگر از این موارد راحتی ریتینر برای بیمار می باشد، زیرا بیمار باید به خوبی با ارتودنتیست خود همکاری داشته باشد.
- دوام: ریتینر های متحرک هالی و ریتینر های ثابت دوام بسیار بالاتری نسبت به ریتینر های شفاف دارند، به همین دلیل بهتر است تا افرادی که دچار دندان قروچه می باشند، از این نوع ریتینر استفاده نکنند.