12 علت کج شدن دندان کودکان و بزرگسالان+چگونه از آن جلوگیری کنیم؟
آیا شما و یا فرزندتان دچار دندان های کج هستید؟ آیا به دنبال دانستن علل این عارضه می باشید؟ در صورتی که دارای چنین دندان هایی باشید، باید برای رفع و درمان آن ها چه اقدامی انجام دهید؟ در این مقاله با پازل کلینیک همراه باشید تا اطلاعات لازم در این باره را به دست آورید.
چکیده مطلب
کج بودن دندان ها در کودکان و بزرگسالان عوارضی را به همراه خواهد داشت، به همین دلیل توصیه می شود تا جهت افزایش سلامتی دهان و دندان و بهبود و یا پیشگیری از این عوارض، نسبت به درمان این کجی ها و نامرتبی ها اقدام نمود. به نظر شما علت کج شدن دندان ها چیست؟ چگونه می توان از این اختلال پیشگیری کرد؟ در صورت بروز، راه های درمان آن کدام اند؟
در این مقاله به توضیح کامل پاسخ این سوالات پرداخته ایم. با دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی همراه باشید.
علل کج شدن دندان کودکان و بزرگسالان
برخی از دلایلی که موجب کج شدن دندان ها در کودکان و بزرگسالان می شوند، عبارتند از:
-
ژنتیک
ژنتیک یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در کج شدن دندان ها می باشد. در صورتی که والدین دارای دندان های نامرتب و یا کج باشند، احتمال اینکه دندان های فرزند نیز کج ظاهر شوند، بسیار بالا خواهد بود. زمانی که ژنتیک در مال آکلوژن نقش داشته باشد، دندان ها مطابق الگو های دندانی والدین رشد می کنند و فرد نمی تواند کنترلی بر این موضوع داشته باشد.
-
فضای خالی بین دندان ها
از دست دادن یک یا تعدادی از دندان ها، باعث می شود تا فضای خالی بین آن ها بوجود بیاید. از آنجایی که دندان ها بر اثر فشار هایی که به آن ها وارد می شود، به مرور زمان حرکت می کنند، زمانی که فضای خالی کنار آن ها ایجاد گردد، این امکان فراهم می شود تا دندان ها فضای کافی برای جابجا شدن داشته باشند. این اتفاق می تواند بر اثر از دست دادن دندان های شیری در دوران کودکی، زودتر از موعد مقرر نیز ایجاد شود. افتادن زود هنگام دندان های شیری نه تنها موجب کج شدن سایر دندان های شیری کناری آن ها می شود، بلکه باعث می شود تا دندان های دائمی نیز کج رشد کنند.
-
عادات نامناسب مانند مکیدن انگشت
عاداتی مانند مکیدن انگشت شست و یا پستانک در کودکان، گرچه در سنین پایین عوارضی را نشان نخواهد داد، اما در سنین بالا موجب ایجاد مشکلات فکی و همچنین بهم ریختگی دندان ها می شود. پس والدین باید مانع از ایجاد این عادات شوند و یا آن ها را کنترل کنند.
-
افزایش سن
دندان ها همواره به صورت جزئی حرکت می کنند و با افزایش سن بر اثر ضعیف شدن و کاهش استحکام فک، تمایل بیشتری به حرکت پیدا می کنند و این موضوع باعث نامنظم شدن آن ها می شود.
-
وارد شدن ضربه به صورت
اگر به صورت ضربه ای وارد شود، فشار ناشی از آن می تواند موجب آسیب به لثه، دندان و یا فک گردد که آسیب دیدگی هرکدام از این بافت ها به مرور زمان می تواند موجب بهم ریختگی و یا کج شدن دندان ها شود. پس اگر در ورزش های رزمی و یا تماسی فعالیت دارید، توصیه می شود که از گارد دهان استفاده نمایید.
-
عدم استفاده از ریتینر بعد از اولین ارتودنسی
افرادی که درمان ارتودنسی انجام داده اند، در صورتی که پس از پایان درمان از ریتینر طبق دستورات متخصص ارتودنسی خود استفاده نکنند، به مرور زمان بر اثر فشار هایی که بر دندان ها وارد می شود و همچنین حرکات جزئی که خود دندان ها به طور طبیعی دارند، دچار کج شدگی و نامرتبی می شوند.
-
ترمیم غیراصولی دندان ها
در مواردی که افراد برای ترمیم دندان های خود از بریج و یا روکش استفاده کرده اند، در صورتی که این درمان ها به طور نامناسب و غیر اصولی انجام شده باشند، به طوری که بر روی دندان ها فشار وارد کنند، به مرور زمان می توانند موجب ساییدگی و یا کجی آن ها شوند.
-
بیماری لثه
بیماری های لثه از جمله التهاب و عفونت در صورتی که به موقع درمان نشوند، می توانند شامل عوارض خطرناکی باشند و دندان ها را نیز تحت تاثیر قرار دهند. این بیماری ها می توانند موجب شل شدن دندان ها و یا افتادن آن ها شوند که هر دوی این موارد بر کجی و نامنظم شدن آن ها موثر هستند.
-
قرارگیری زبان در موقعیت نامناسب در دهان
در حالتی که زبان بین دندان ها و یا حتی پشت دندان ها قرار بگیرد، می تواند به آن ها فشار وارد کند و این فشار های وارده به مرور زمان باعث کج و نامنظم شدن دندان ها می شود.
-
رژیم غذایی نامناسب در سنین پایین
در مواردی که کودکان دارای رژیم غذایی نامناسبی باشند، مواد غذایی کافی و مناسب برای رشد استخوان ها و دندان ها دریافت نخواهند کرد که این امر باعث می شود تا فرد دندان های ضعیفی داشته باشد و به سرعت دچار پوسیدگی شوند. این دندان ها در معرض کج و نامرتب شدن قرار خواهند گرفت.
-
کوچک بودن فک
کوچک بودن فک باعث می شود تا فضای کافی برای رشد دندان ها وجود نداشته باشد و باعث شود تا به صورت نامرتب و کج ظاهر شوند.
-
رشد تومور ها
رشد تومور ها و سایر زوائد در صورتی که بزرگ باشند، می توانند بر نظم دندان ها تاثیر بگذارند و به مرور موجب بروز مال آکلوژن شوند. با مراجعه به موقع به دندانپزشک و تشخیص زود هنگام، می توان از بروز این عارضه پیشگیری نمود.
عوارض کج شدن دندان
کج بودن دندان ها علاوه بر تاثیری که بر ظاهر افراد دارند، باعث بروز برخی مشکلات دیگر می شوند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:
-
اختلالات گفتاری
مرتب نبودن دندان ها می تواند بر نحوه تلفظ کلمات و طرز صحیح گفتار تاثیر نامطلوبی داشته باشد.
-
اختلالات جویدن
زمانی که دندان ها کج و یا نامرتب باشند، فرد نمی تواند به درستی عمل جویدن غذا را انجام دهد و در نتیجه عمل هضم غذا نیز تحت تاثیر آن قرار می گیرد.
-
فرسایش دندان ها
کج و نامنظم بودن دندان ها باعث می شود تا فشار هایی به یکدیگر وارد کنند که در اثر آن ها دندان ها دچار فرسایش شوند.
-
بیماری های دهان و دندان
در صورتی که دندان ها کج باشند و یا در موقعیت ناصحیحی نسبت به یکدیگر قرار گرفته باشند، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به درستی صورت نمی گیرد و این امر باعث می شود تا دچار پوسیدگی شوند و همچنین لثه عفونت کند.
روش های درمان کجی دندان کودکان و بزرگسالان
کج بودن و نامنظمی دندان ها را می توان با استفاده از ارتودنسی درمان کرد. در این روش ارتودنتیست با انجام معاینات و تصویر برداری های لازم وضعیت دندان ها و فک را با دقت بررسی نموده و در صورت مناسب بودن ارتودنسی برای بیمار، فرایند انجام آن آغاز می شود. دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی، با به کارگیری به روزترین دانش و روش های ارتودنسی دنیا و با داشتن تخصص و تجربه بالا در انجام درمان، به تشخیص دقیق اختلالات دندانی و فکی موجود پرداخته و با به کارگیری بهترین روند درمانی برای بیماران در هر رده سنی، مشکلات دندانی و فکی آن ها را درمان نماید.
در ادامه با انواع روش های ارتودنسی آشنا می شویم:
-
استفاده از بریس فلزی
براکت های فلزی با استفاده از روش باندینگ بر روی دندان ها چسبانده شده و سیم های بسیار نازکی از درون آن ها رد می شوند و با تنظیماتی که متخصص ارتودنسی انجام می دهد، فشار های لازم بر روی دندان ها وارد شده و موجب جابجا شدن آن ها در موقعیت مورد نیاز می گردد.
-
استفاده از براکت های سرامیکی
گاهی ظاهر براکت های فلزی برای برخی افراد ناخوشایند است و ترجیح می دهند تا از بریس های نامرئی بر روی دندان های خود استفاده نمایند. این بریس ها در انواع سرامیکی، پلاستیکی و یا ترکیبی از هر دو جنس وجود دارند.
-
استفاده از الاینرهای شفاف
این قالب ها با استفاده از برنامه های کامپیوتری و متناسب با وضعیت دندان های بیمار طراحی می شوند. این قالب ها که از جنس پلاستیک می باشند، به صورت دائمی بر روی دندان ها قرار نمی گیرند و متحرک هستند. مدت زمان و نحوه استفاده از آن ها توسط ارتودنتیست مشخص می گردد.
-
استفاده از براکت های لینگوال
این نوع از براکت ها که از جنس براکت های فلزی می باشند، در بخش پشتی دندان ها نصب می شوند.
ارتودنسی پیشگیری در کودکان
بسیاری از ناهماهنگی های بین فک بالا و پایین و همچنین بهم ریختگی دندان ها با رشد اولین دندان های دائمی کودکان قابل مشاهده هستند و با مراجعه به موقع به متخصص ارتودنسی می توان آن ها را درمان نمود و از پیشرفت این اختلالات پیشگیری کرد. تا زمانی که هنوز دندان های شیری به طور کامل نیفتاده اند، می توان از ارتودنسی پیشگیری استفاده نمود و پس از آن یعنی در سنین 9 تا 12 سالگی، از دستگاه های ارتودنسی برای درمان سایر مشکلات به جای مانده استفاده کرد.
چگونه از کج شدن دندان کودکان جلوگیری کنیم؟
با دقت و توجه والدین به موارد زیر تا حد زیادی می توان از نامنظم شدن دندان های فرزندان، بروز عوارض بعدی بر اثر این اختلال و همچنین نیاز به صرف هزینه های بیشتر و اضافی برای درمان ناهنجاری های بوجود آمده، پیشگیری نمود:
-
پیشگیری از مکیدن انگشت
مکیدن شست باعث وارد شدن فشار های غیر طبیعی به لثه و دندان های کودک شده که در طولانی مدت باعث تغییر شکل فک و همچنین کج شدن دندان ها می شود. پس توصیه این است که والدین مراقب این عادت رفتاری کودک خود باشند و علاوه بر این تا حد ممکن از پستانک و شیشه شیر برای تغذیه کودک استفاده نکنند.
-
آموزش نکات بهداشتی دهان و دندان به کودک
والدین باید مراقبت از دهان و دندان را در کودک خود نهادینه کنند. با انجام این کار تا حد زیادی می توانند از بروز بیماری های دهان و دندان که می توانند بر مرتب بودن دندان ها تاثیر داشته باشند، پیشگیری نمایند.
-
مراجعه به کلینیک دندانپزشکی
توصیه می شود که در صورتی که هریک از موارد زیر را مشاهده نمودید، به کلینیک دندانپزشکی مراجعه نمایید:
- در صورتی که کودک دچار افتادن زود هنگام دندان های شیری شود، باید او را نزد دندانپزشک ببرید تا برای حفظ سلامت سایر دندان های مجاور و بررسی احتمال کج شدن و یا آسیب به آن ها، اقدامات لازم را انجام دهد.
- در صورتی که متوجه وجود نشانه های کجی دندان ها در کودک خود شدید، حتما او را نزد متخصص ارتودنسی ببرید و درمان های زودهنگام را شروع کنید. در صورتی که کودک شما دچار اختلالات بایت باشد، با اقدام به موقع، ممکن است حتی بدون نیاز به بریس بتوان این اختلالات را برطرف نمود.
روش های پیشگیری از کجی دندان در بزرگسالان
کج شدن دندان ها و نامرتب شدن آن ها در بزرگسالی نیز می تواند رخ دهد. یکی از مواردی که می تواند بر ایجاد این عارضه موثر باشد، وجود فضای خالی بین دندان ها است. در صورتی که فرد دندانی را از دست داده و یا فاصله ای بین دندان های او وجود داشته باشد، دندان های مجاور تمایل به حرکت به سمت آن فضای خالی پیدا می کنند و این امر موجب بهم ریختگی و کج شدن آن ها می شود. پس توصیه می گردد تا با کمک روش های درمانی موجود مانند ایمپلنت، ارتودنسی و یا با استفاده از روکش ها، آن فضا را پر کند.
سوالات متداول
-
در صورتی که کودک دچار بهم ریختگی شدید دندان ها باشد، چه اقدامی باید انجام داد؟
توصیه می شود تا در صورتی که دندان های کودکتان دچار بهم ریختگی باشند، به متخصص ارتودنسی مراجعه نمایید تا وضعیت دندان های او مورد بررسی قرار بگیرند و درمان لازم انجام شود. درمان ارتودنسی در کودکان علاوه بر اینکه ارزان تر است، راحت تر و سریع تر صورت می گیرد و از بروز مشکلات احتمالی ناشی از بهم ریختگی دندان ها در آینده پیشگیری می کند.
-
بهترین زمان مراجعه به کلینیک دندانپزشکی برای پیشگیری از کجی دندان ها در کودکان چه زمانی می باشد؟
توصیه می شود که زمانی که دندان های شیری کودک شروع به افتادن کرده و دندان های دائمی رشد خود را آغاز می کنند، یعنی در سن 7 سالگی برای انجام معاینات لازم و بررسی احتمال کج شدن دندان ها به کلینیک دندانپزشکی مراجعه نمایید و در صورت تشخیص نیاز به درمان ارتودنسی زودرس، به ارتودنتیست ارجاع داده می شوید.
-
آیا لازم است تا دندان های کج را صاف کنیم؟
بی نظمی و کجی دندان ها بر روی سلامت دهان و دندان تاثیر نامطلوبی دارد. در صورتی که دندان ها در زاویه نامناسب نسبت به هم قرار داشته باشند، امکان مسواک زدن و نخ دندان کشیدن صحیح وجود نخواهد داشت در نتیجه ممکن است فرد دچار بیماری های لثه و پوسیدگی دندان شود. پس بهتر است دندان ها را با استفاده از روش های درمانی مانند ارتودنسی، صاف و مرتب کرد.
