مقالات ارتودنسی

تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک | ارتودنسی متحرک بهتر است یا ثابت؟

ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟ کدام یک بهتر هستند؟ چطور می توان انتخاب بهتری بین این دو روش درمانی داشت؟ در این مقاله با پازل کلینیک همراه باشید تا اطلاعات کافی را در این زمینه به دست آورید.

چکیده مطلب

اگر شما هم قصد انجام ارتودنسی را دارید، شاید بین دو روش اصلی ارتودنسی ثابت و متحرک دو به شک افتاده اید و نمی دانید که کدام برای شما مناسب تر است. اما کدام یک بهتر است؟ شما کاندیدای مناسب تری برای کدام روش ارتودنسی دندان هستید؟ آیا مدت زمان درمان و یا هزینه آن ها با یکدیگر متفاوت است؟ در ابتدا باید بگوییم که تشخیص نوع درمان خود را به دست بهترین متخصص ارتودنسی بسپارید، اما قبل از مراجعه به کلینیک، می توانید با مطالعه این مقاله، اطلاعات لازم را درباره تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک به دست آورید.

ارتودنسی ثابت چیست؟

در ارتودنسی ثابت، ارتودنتیست دستگاه را در دهان بیمار قرار داده و بیمار قادر به خارج کردن آن تا انتهای درمان نمی باشد. در واقع براکت های ارتودنسی روی دندان ها به صورت ثابت قرار داده می شوند. در این روش بر خلاف ارتودنسی متحرک، همکاری بیمار به نتیجه درمان بستگی ندارد. این روش دارای طول درمان حدود 2 سال می باشد که البته این مدت زمان با توجه به سن بیمار و نوع و شدت ناهنجاری تغییر خواهد کرد. در هنگامی که براکت های ثابت ارتودنسی بر روی دندان ها قرار دارند، بیمار باید مراقبت های لازم را در زمینه بهداشت دهان و دندان و رعایت رژیم غذایی مناسب حین درمان انجام دهد.

ارتودنسی متحرک چیست؟

دستگاه ارتودنسی متحرک بر خلاف دستگاه ارتودنسی ثابت قابلیت خارج کردن از دهان را دارد و بیمار می تواند آن را از دهان خود خارج کند. طراحی دستگاه ارتودنسی متحرک مطابق با دهان بیمار بوده و با برنامه ریزی که ارتودنتیست آن را پایه ریزی کرده است، روند درمان صورت می گیرد. نکته مهمی که در این روش مد نظر است، همکاری بیمار با ارتودنتیست در به دست آوردن نتیجه درمان می باشد. در واقع اگر بیمار به زمان های استفاده از دستگاه توجه نکند، علاوه بر اینکه باعث طولانی تر شدن دوره درمان خود خواهد شد، در نتیجه انتهایی درمان نیز تاثیر خواهد گذاشت.

ارتودنسی متحرک بهتر است یا ثابت؟

نمی توان برای این سوال پاسخی قطعی در نظر گرفت. با توجه به نوع و میزان ناهنجاری و مشکل، سن بیمار و … ممکن است تا برخی از افراد به ارتودنسی ثابت نیاز داشته باشند، در حالی که درمان موثر برای برخی دیگر استفاده از ارتودنسی متحرک است. بنابراین هر کدام از این روش ها برای بیمار خاص خود مناسب بوده و متخصص ارتودنسی به خوبی بهترین آن را برای هر بیمار مد نظر قرار می دهد.

تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک

تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک بسیار است، اما هدف هر دو ایجاد طرح لبخندی زیبا و حفظ سلامت دهان و دندان می باشد. در ارتودنسی ثابت، دندان ها به کمک براکت ها به سمت جایگاه صحیح خود حرکت می کنند. همچنین در این روش، ریشه دندان ها نیز قابلیت تغییر موقعیت دارند. معمولا این روش برای درمان ناهنجاری های شدید دهان و دندان مورد استفاده قرار می گیرد. افراد بزرگسال نسبت به کودکان به زمان بیشتری برای درمان نیاز دارند، زیرا رشد استخوان فک متوقف شده و روند حرکت دندان ها کند تر صورت می گیرد. لذا ارتودنتیست توصیه می کند تا این افراد از این درمان بهره مند شوند. در ادامه به بررسی دیگر تفاوت های این دو روش درمانی می پردازیم:

1. روش درمان

   همانطور که پیش تر بیان کردیم، مهمترین تفاوت این دو روش ارتودنسی، روش درمان آن ها می باشد که در ارتودنسی ثابت، بعد از نصب براکت های ارتودنسی، بیمار نمی تواند آن ها را بردارد، اما در ارتودنسی متحرک، دستگاه ارتودنسی به شکل ثابت و تا پایان درمان در دهان بیمار نمی ماند.

2. بهداشت دهان و دندان

   به طور کلی اهمیت رعایت بهداشت دهان و دندان به میزانی بالا می باشد که در هر شرایطی بیمار باید به آن توجه داشته باشد. در ارتودنسی متحرک، بیمار در هنگام مسواک زدن می تواند دستگاه را از دهان خود خارج کند و به راحتی دندان های خود را مسواک زده و از نخ دندان استفاده داشته باشد. در انتها نیز دستگاه خود را تمیز کرده و مجددا بر روی دندان ها قرار می دهد. اما رعایت بهداشت دهان و دندان در ارتودنسی ثابت تا حدودی دشوار تر بوده و به دقت بیشتری نیاز دارد. به دلیل ثابت بودن براکت ها بر روی دندان ها، بیمار باید دقت بیشتری در زمان مسواک زدن داشته باشد و نحوه صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در این دوران را از ارتودنتیست خود بیاموزد. در این زمان بیمار می تواند با مسواک مخصوص ارتودنسی، بین براکت های خود را تمیز کند. بیمار باید در نظر داشته باشد که باقی ماندن پلاک و مواد غذایی در بین براکت ها می تواند خطرات زیادی را برای سلامت دهان و دندان در آینده ایجاد کند.

3. غذا خوردن

   اگر بیمار دستگاه ارتودنسی متحرک در دهان خود داشته باشد، در زمان غذا خوردن می تواند آن را بردارد و بدین ترتیب محدودیتی در نوع غذای خود ندارد. اما خوردن غذاهای سفت و سخت و چسبناک مانند بلال، ته دیگ و آدامس می تواند به براکت های ارتودنسی ثابت آسیب وارد کنند. آسیب رسیدن به براکت ها علاوه بر اینکه مدت زمان درمان را تا حدودی افزایش می دهد، نیاز به پرداخت هزینه مجددی برای براکت های آسیب دیده خواهد داشت. به همین دلیل بیمار در زمان ارتودنسی ثابت باید رژیم غذایی متعادلی را رعایت کند.

4. مدت زمان درمان

   به طور کلی مدت زمان درمان هر دو روش به مواردی مانند سن بیمار، نوع و شدت ناهنجاری و غیره بستگی دارد. ارتودنسی ثابت که معمولا برای درمان ناهنجاری های شدید تر دهان و دندان مورد استفاده قرار می گیرد، به حدود 2 سال زمان نیاز دارد و ارتودنسی متحرک بین 6 ماه الی 1 سال زمان نیاز دارد. اگر بیمار در زمان استفاده از ارتودنسی متحرک، همکاری لازم را با متخصص ارتودنسی خود نداشته باشد، می تواند روند درمان را طولانی تر کند. البته با تمام این حرف ها باید توجه داشت که بیماران شرایط متفاوتی با یکدیگر دارند و مدت زمان های بیان شده با در نظر گرفتن شرایط خاص، کمتر و یا بیشتر می شوند.

5. همکاری بیمار با ارتودنتیست

   یکی دیگر از مواردی که سبب تفاوت بین این دو روش شده است، نیاز به همکاری بیمار در ارتودنسی متحرک می باشد. در ارتودنسی ثابت، دستگاه ارتودنسی همواره در دهان قرار داشته و روند درمانی تنها بر عهده متخصص ارتودنسی است. در ارتودنسی متحرک اگر بیمار در زمان های تعیین شده از دستگاه ارتودنسی متحرک خود استفاده نداشته باشد، روند درمان طولانی تر شده و نتیجه مورد نظر از درمان به دست نخواهد آمد.

6. شرایط بیمار

   معمولا ارتودنسی متحرک برای افراد کم سن و سال کاربرد داشته و مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا در این سنین دستگاه های ارتودنسی متحرک به خوبی قادر به تغییر موقعیت دندان ها بوده و همچنین می تواند برای اصلاح ناهنجاری های فکی مورد استفاده قرار بگیرند. در سنین بالاتر به دلیل اینکه رشد استخوان فک به اتمام رسیده است، این دستگاه ها نمی توانند کارایی مثبتی را از خود نشان دهند و به همین منظور لازم است تا از ارتودنسی ثابت کمک گرفته شود.

7. هزینه درمان

   یکی دیگر از موارد تفاوت این دو شیوه درمان، هزینه می باشد. به طور معمول هزینه درمان با ارتودنسی ثابت بالاتر از متحرک می باشد. البته در جلسه ویزیت  ارتودنسی، قطعا اطلاعات کافی در زمینه بهترین روش درمانی و هزینه به بیمار داده خواهد شد. می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره هزینه، مقاله هزینه ارتودنسی دندان را مطالعه بفرمایید.

سوالات متداول

1. آیا برتری بین ارتودنسی ثابت و متحرک وجود دارد؟

   هیچ برتری بین ارتودنسی ثابت و متحرک وجود ندارد، زیرا هر کدام از آن ها کارایی ویژه خود را دارند و گروه سنی خاص را دارا می باشند. اینکه کدام یک از این دو روش برای بیمار بهتر است، طبق بررسی ارتودنتیست انجام می گیرد که با بررسی شرایط بیمار، بهترین روش درمانی را انتخاب و روند درمان و تمام موارد مربوط به آن را برای بیمار شرح می دهد.

2. در ارتودنسی ثابت بهداشت دهان و دندان بیشتر رعایت می شود یا ارتودنسی متحرک؟

   رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند یکی از موارد مهم در مقایسه این دو روش باشد. اگر از ارتودنسی متحرک استفاده می کنید، بر خلاف دستگاه ارتودنسی ثابت، می توانید در هنگام مسواک زدن آن را از دهان خود خارج نمایید. به همین دلیل رعایت بهداشت دهان و دندان در ارتودنسی متحرک راحت تر و بهتر انجام می شود.

3. دستگاه های ارتودنسی ثابت بهتر هستند یا دستگاه های ارتودنسی متحرک؟

   به طور کلی دستگاه های ارتودنسی ثابت قادر به درمان ناهنجاری های جزئي تا شدید دهان و دندان هستند، اما دستگاه های متحرک تنها برای درمان ناهنجاری های جزئي مورد استفاده قرار می گیرند. با این حال نمی توان گفت که این دو نسبت به هم دارای برتری هستند، هر دستگاه ارتودنسی برای خود کارایی منحصر به فردی داشته و با توجه به شرایط بیمار انتخاب می شود.

درباره دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی