درمان اختلالات فکی و دندانی افراد مبتلا به سندرم ترنر با ارتودنسی
سندروم ترنر چیست؟ چه افرادی به این عارضه مبتلا هستند و دلیل ابتلا به آن چیست؟ کودکان مبتلا به سندرم ترنر چگونه تحت درمان قرار می گیرند؟ آیا ارتودنسی می تواند نقشی در درمان عارضه های دهان و دندان این کودکان داشته باشد؟ در این مقاله همراه با پازل کلینیک باشید تا اطلاعات کافی در خصوص ارتودنسی کودکان مبتلا به عارضه ترنر به دست آورید.
چکیده مطلب
شاید برایتان جالب باشد که بدانید بیماری سندرم ترنر (Turner syndrome) یا نشانگان ترنر، تنها دختران را دچار می کند. یکی از علائم این بیماری ایجاد اختلالات فکی و دندانی می باشد. آیا درباره این علائم چیزی می دانید؟ آیا می دانید که ارتودنتیست با استفاده از چه روش هایی اقدام به درمان آن ها می نماید؟
در این مقاله تا حدودی با سندروم ترنر آشنا می شویم و علاوه بر آن اطلاعات کاملی درباره نحوه درمان ارتودنسی بیماران مبتلا به آن می پردازیم. با دکتر احمدرضا حسینی همراه باشید.
سندرم ترنر چیست؟
بیماری سندرم ترنر نوعی بیماری ژنتیکی می باشد که بر اثر نقص کروموزومی ایجاد می شود. این اختلال تنها دختران را مبتلا می کند و پس از سندرم داون شایع ترین بیماری مربوط به اختلالات کروموزومی می باشد.
در این بیماری دختران مبتلا به آن به جای داشتن دو کروموزوم جنسی X تنها یکی از آن ها را دارند. از بین هر 2500 دختر یک نفر از آن ها با این اختلال متولد می شود.
از علائم این عارضه می توان به ورم دست و پای نوزادان، تاخیر در رشد، مشکلات قلبی، پهن شدن گردن، داشتن قد کوتاه در مقایسه با همسالان خود و ناهنجاری های دندان و فک اشاره کرد.
ارتودنسی اختلالات فکی بیماران سندرم ترنر
یکی از اختلالاتی که بیماران مبتلا به سندرم ترنر به آن دچار می شوند، مشکلات دندان و فک می باشد که با استفاده از ارتودنسی و همچنین جراحی فک می توان این ناهنجاری ها را درمان کرد. اختلالات فکی بیماران سندرم ترنر شامل کاهش رشد فک بالا، داشتن قوس زیاد این فک و V شکل بودن آن و همچنین کوچک بودن فک پایین می توان اشاره کرد.
ارتودنسی اختلالات دندانی بیماران سندروم ترنر
مشکلات دندانی مانند میکرودنشیا یا همان کوچک و یا باریک بودن دندان ها و فاصله دار شدن آن ها از دیگر عوارض ابتلا به این بیماری می باشد که در صورتی که تحت درمان مناسب قرار نگیرند، ممکن است دچار پوسیدگی شوند و یا ابتلا به سایر بیماری های دهان و دندان را به همراه داشته باشند. برای درمان این اختلالات نیز می توان از ارتودنسی استفاده کرد.
نکات مربوط به ارتودنسی بیماران سندرم ترنر
در این بیماران به دلیل داشتن شرایط دهان و دندانی خاص، انجام ارتودنسی باید با دقت و حساسیت بیشتری صورت گیرد. در ادامه به توضیح نکات مربوط ارتودنسی در درمان این بیماران می پردازیم:
-
انجام معاینات و تصویربرداری های لازم
پیش از شروع درمان و تصمیم برای انتخاب بهترین روش ارتودنسی متناسب با شرایط بیماران سندروم ترنر، باید تصاویر رادیوگرافی و سایر تصاویر لازم از جمجمه، صورت و مورفولوژی دندان ها گرفته شود و با دقت مورد بررسی قرار گیرند. علاوه بر این انجام معاینات داخل و خارج دهانی و همچنین اندازه گیری های سفالومتریک در این انتخاب نقش مهمی دارند که توسط ارتودنتیست انجام می شوند.
-
تنظیم مناسب دستگاه ارتودنسی
دندان های این بیماران به دلیل کوچک بودن فک، روی هم و به صورت نامنظم رشد می کنند. علاوه بر این دندان های بعضی از بیماران مبتلا به این سندرم دارای ریشه های کوتاهی می باشند که ممکن است هنگام درمان ارتودنسی و بر اثر فشار هایی که دستگاه ارتودنسی به آن ها وارد می کند، بیفتند و بیمار دندان خود را از دست بدهد.
-
توجه به بافت دندان ها
دندان های برخی از این بیماران دارای مینای ضعیفی می باشند و احتمال اینکه در حین درمان دچار آسیب شوند، وجود دارد، به همین دلیل توصیه می شود تا انجام درمان آن ها با دقت، احتیاط و حساسیت بالایی صورت گیرد.
روش های ارتودنسی در درمان بیماران سندرم ترنر
برای درمان ناهنجاری های فکی و دندانی بیماران سندرم ترنر با تشخیص ارتودنتیست، دستگاه های ارتودنسی مناسب مورد استفاده قرار می گیرند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:
-
دستگاه فانکشنال
دستگاه فانکشنال در ارتودنسی به منظور رفع ناهنجاری های استخوانی مورد استفاده قرار می گیرد. بیماران سندرم ترنر به طور معمول دارای فک پایین کوچکی هستند که فضای کافی برای رشد دندان ها را ندارد و باعث بروز مال آکلوژن در آن ها می شود. استفاده از دستگاه فانکشنال باعث تحریک رشد فک پایین می شود. علاوه بر این پس از سن بلوغ، درمان کوچکی و یا عقب رفتگی فک توسط متخصص جراحی فک و صورت انجام می شود.
-
ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک
در این درمان می توان از دستگاه های ارتودنسی ثابت و یا متحرک استفاده کرد. استفاده از هرکدام از انواع دستگاه های ارتودنسی در بیماران سندروم ترنر با در نظر گرفتن سن بیمار، شرایط دهان و دندان او و همچنین نوع و شدت نامنظمی های دندان ها و فک، انجام می شود.
تشخیص سندروم ترنر
این بیماری پیش از تولد جنین با انجام آزمایش هایی مانند کاریوتایپ، QF-PCRو MLPA قابل تشخیص می باشد. انجام سونوگرافی ها و آزمایش های غربالگری در 3 ماه اول بارداری می تواند وجود این بیماری را نشان دهد.
در صورتی که جواب این آزمایش ها مثبت باشد، یعنی جنین به این سندرم مبتلا است. علاوه بر این تشخیص این سندرم پس از تولد با انجام آزمایش کاریوتایپ و گرفتن نمونه خون انجام می شود که طی آن به بررسی تعداد کروموزوم ها و وجود کامل کروموزوم های جنسی X می پردازند. در برخی موارد تشخیص دقیق وجود این سندرم تنها در سنین بزرگسالی قابل انجام می باشد. وجود برخی بیماری ها و مشکلات ظاهری مانند تورم دست و پاها، بیماری های قلبی و کلیوی، داشتن گردن پهن و انحراف چشم ها به سمت پایین نیز می توانند نشان دهنده وجود این بیماری ها باشند.
سوالات متداول
-
آیا بیماران مبتلا به سندرم ترنر متوجه توصیه های مربوط به بهداشت دهان و دندان می شوند؟
بله. این بیماران دارای هوش طبیعی می باشند و متوجه توصیه های دندانپزشک و متخصص ارتودنسی خود می شوند.
-
آیا مشکلات دندان و فک بیماران سندرم ترنر تنها با درمان ارتودنسی قابل انجام می باشد؟
پاسخ به این سوال به زمانی که بیمار برای درمان به متخصص ارتودنسی مراجعه می کند، بستگی دارد. در صورتی که بیمار پیش از سن بلوغ جهت درمان اقدام نماید، با توجه به میزان ناهنجاری های دندانی و فکی او ممکن است تنها با استفاده از درمان ارتودنسی بتوان آن ها را برطرف کرد. اما مراجعه پس از سن بلوغ جهت درمان، علاوه بر ارتودنسی ممکن است نیاز به انجام جراحی فک و صورت نیز وجود داشته باشد.
-
آیا بیماران سندرم ترنر کوچکی فک و چانه را از والدین خود به ارث می برند؟
خیر. این اختلال ناشی از مشکلات ژنتیکی می باشد و ارتباطی با وراثت ندارد.
-
بهتر است چه زمانی جهت درمان ارتودنسی برای بیماران سندروم ترنر اقدام نمود؟
توصیه می شود که درمان ارتودنسی این بیماران در سن 7 سالگی شروع شود.
-
آیا می توان ناهنجاری های دندان و فک بیماران سندروم ترنر را در بزرگسالی درمان نمود؟
بله. درمان این ناهنجاری ها در بزرگسالی نیز امکان پذیر می باشد. اما باید به این نکته توجه نمود که با افزایش سن، استخوان فک و دندان ها سخت شده و طول درمان ارتودنسی آن ها بیشتر طول می کشد. علاوه بر این مشکلات فکی را دیگر نمی توان با ارتودنسی درمان کرد و باید جراحی فک و صورت انجام شود.
-
آیا ارتودنسی می تواند در بهبود وضعیت فک بیماران سندروم ترنر نقش داشته باشد؟
بله. با اقدام به موقع و شروع درمان در زمان مناسب، می توان با استفاده از ارتودنسی اختلالات فک این بیماران را برطرف کرد و تا حد زیادی آن ها را بهبود بخشید.
-
آیا می توان از سندروم ترنر پیشگیری کرد؟
این بیماری ناشی از اختلالات کروموزومی می باشد و در دوره بارداری با انجام سونوگرافی و برخی آزمایش ها می توان به وجود آن در جنین پی برد.
