وسایل ارتودنسی

پلاک ارتودنسی متحرک | انواع پلاک متحرک ارتودنسی + کاربردها و مزایا

آیا با ابزار و تجهیزات ارتودنسی آشنایی دارید؟ پلاک ارتودنسی چیست و چگونه به بهبود وضعیت دندان های بیمار کمک می کند؟ آیا پلاک ارتودنسی برای همه افرادی که ارتودنسی کرده اند،مورد استفاده قرار می گیرد؟ عدم استفاده از پلاک ارتودنسی موجب ایجاد چه عوارضی در دندان و دهان می شود؟ چناچه می خواهید با این ابزار مهم و کاربردی آشنا شوید، این مقاله را مطالعه کنید.

چکیده مطلب

در طول درمان ارتودنسی، متخصص ارتودنسی با توجه به وضعیت دندان ها و فک و همچنین صلاح دید خود از ابزارهای ارتودنسی مختلفی استفاده می کند که هر کدام به نحوی در نتیجه بخش بودن درمان تاثیر گذار هستند. یکی از این ابزارها، پلاک ارتودنسی می باشد. در این مقاله به معرفی پلاک های ارتودنسی متحرک می پردازیم. این پلاک ها در انواع مختلف فانکشنال، ریتینر یا  نگهدارنده، نامرئی و همچنینZ شکل فنری وجود داشته و هر کدام به نحوی به بهبود وضعیت بیمار کمک می کنند. پلاک های ارتودنسی، موجب تثبیت موقعیت دندان و همچنین حفظ فضای ایجاد شده برای دندان و هم تراز شدن لثه ها می شوند. معمولا بعد از درمان، جهت تثبیت دندان در موقعیت جدید خود و عدم بازگشت آن به موقعیت مکانی قبل و همچنین انحراف دندان از پلاک های نگهدارنده استفاده می شود. ناگفته نماند، سهل انگاری در استفاده از پلاک های ارتودنسی موجب ایجاد عوارض مختلفی از جمله طولانی شدن درمان، افزایش هزینه و آسیب های دندان و دهان می شود. از آنجایی که این پلاک ها قابل جابه جایی هستند، می توان هنگام غذا خوردن آن ها را از دهان خارج کرد، اما باید توجه داشت بعد از خوردن غذا مجددا باید پلاک ها را داخل دهان و روی دندان ها قرار داد. چنان چه می خواهید با این ابزار و موارد مربوط به آن بیشتر آشنا شوید تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

ارتودنسی متحرک

ارتودنسی از درمان های موثر و کاربردی بوده که به بهبود ناهنجاری های فک و دهان و قرارگیری صحیح دندان ها در فک کمک می کند. این درمان به دو شکل ثابت و متحرک انجام می گیرد. در ارتودنسی متحرک، امکان خارج کردن دستگاه ارتودنسی و حرکت آن توسط بیمار وجود دارد، در حالی که در ارتودنسی ثابت، دستگاه تا پایان درمان روی دندان ها باقی مانده و بعد از اتمام درمانن توسط متخصص ارتودنسی از دهان خارج می شود.

پلاک ارتودنسی چیست؟

یکی از ابزار و تجهیزات مهم و کاربردی در ارتودنسی متحرک دندان، پلاک ارتودنسی می باشد. پلاک های ارتودنسی متحرک از بدنه پلاستیکی محکم و ضخیمی تشکیل شده که این بدنه نیز از سیم هایی متناسب با اندازه دندان، طراحی و ساخته شده است. بعد از خارج کردن دستگاه ارتودنسی ثابت از دهان، مرحله ثبات موقعیت دندان ها شروع شده و در این مرحله ارتودنتیست از پلاک های ارتودنسی استفاده می کند. در صورتی که این پلاک های ارتودنسی در قسمت کام بالا یا سقف دهان قرار بگیرند می توانند، موجب بهبود دندان های فک بالا شوند و اگر در قسمت پایینی نصب شوند، می توانند، به نظم و چینش صحیح دندان های فک پایین کمک کنند.

چه کسانی باید از پلاک دندان استفاده کنند؟

همه افراد بعد از اتمام ارتودنسی ثابت و برداشتن دستگاه و ابزارهای ارتودنسی ثابت، نیاز به استفاده از ابزارهای دیگری دارند، که یکی از مهم ترین آن ها پلاک های نگهدارنده یا ریتینرها هستند. پلاک های ارتودنسی در جهات مختلف از جمله تثبیت دندان ها در موقعیت اصلی خود، حفظ جایگاه و موقعیت دندان ها، ایجاد فضای کافی برای رویش دندان ها به کار برده می شوند و به تکمیل درمان ارتودنسی کمک می کنند. افرادی که فک کوچکی دارند، بیش از سایر افراد به این پلاک های ارتودنسی نیاز دارند.

هزینه پلاک دندان

در رابطه با هزینه پلاک های ارتودنسی باید گفت، جنس این پلاک ها در هزینه آن ها موثر بوده و پلاک ارتودنسی متحرک در بخش ارتودنسی متحرک و طبق تعرفه های درمانی محاسبه شده و برای هر شخص متفاوت است. به طور کلی این هزینه بر اساس جلسات تنظیم و دفعات بازسازی پلاک ها، کارهای آزمایشگاهی و دیگر مراحل درمانی محاسبه می شود. جهت اطلاع بیشتر از هزینه پلاک های ارتودنسی می توانید، با کلینیک تخصصی ارتودنسی پازل تماس بگیرید.

کاربرد و علل استفاده از پلاک های ارتودنسی

پلاک های ارتودنسی از ابزار و تجهیزات مهم ارتودنسی بوده که در انواع مختلفی وجود داشته و به دلایل مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه به بررسی این دلایل و موارد کاربرد پلاک های ارتودنسی خواهیم پرداخت:

1. تثبیت و حفظ موقعیت دندان ها بعد از اتمام ارتودنسی

   یکی از موارد کاربرد و علل استفاده از پلاک های ارتودنسی، تثبیت دندان های ارتودنسی شده بعد از پایان ارتودنسی و خارج کردن بریس و دستگاه ارتودنسی می باشد. زمانی که ارتودنتیست براکت ها را از روی دندان ها برمی دارد، به منظور جلوگیری از حرکت دندان ها به مکان قبل و همچنین حفظ موقعیت ایجاد شده و فضای خالی و همچنین تثبیت دندان ها در مکان جدید و اصلی خود، از پلاک های ارتودنسی نگهدارنده استفاده می کند.

2. هم تراز کردن استخوان ها و لثه

   دومین کاربرد و علت استفاده از پلاک های ارتودنسی، هم تراز کردن و هم ردیف ساختن استخوان های نزدیک دندان با لثه می باشد. ارتودنتیست به همین دلیل بعد از ارتودنسی از پلاک های ارتودنسی استفاده می کند و موجب هم ترازی دندان ها و تثبیت آن ها در فک می شود.

3. ایجاد فضای کافی برای رشد دندان ها

   از دیگر موارد کاربردی و علل استفاده از پلاک های ارتودنسی می توان به ایجاد فضای خالی و کافی برای رشد دندان های عقل و سایر دندان ها اشاره کرد. بریس های ارتودنسی بیشتر جهت درمان ناهنجاری های فک و دندان، در سنین کودکی و قبل از تکمیل رشد استخوان های فک مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین ارتودنتیست در حین جوانه زدن دندان های عقل، از پلاک های ارتودنسی استفاده کرده و با این کار فضای لازم و کافی را برای رشد دندان ها در فک ایجاد می کند.

انواع پلاک ارتودنسی متحرک

پلاک های ارتودنسی متحرک دارای انواع مختلفی می باشند. ارتودنتیست با توجه به وضعیت بیمار، میزان بی نظمی دندان ها و همچنین مدت زمان درمان ارتودنسی، پلاک مورد نظر را انتخاب کرده و در محل مناسب نصب می کند. در ادامه به معرفی انواع پلاهای متحرک و ثابت ارتودنسی می پردازیم:

1. پلاک های نامرئی

   همانطور که می دانید یکی از انواع ارتودنسی، ارتودنسی نامرئی می باشد که توسط پلاک های نامرئی صورت می گیرد. این پلاک ها به دلیل جنس پلاستیکی و شفافی که دارند، نامرئی بوده و قابل دیدن نیستند. پلاک های نامرئی معمولا هر دو هفته یک بار برداشته شده و تعویض می شوند.

2. پلاک های فانکشنال

   یکی دیگر از انواع پلاک های ارتودنسی، پلاک های فانکشنال می باشند که در ارتودنسی به روش متحرک مورد استفاده قرار می گیرند. این پلاک ها در مواقعی که فک پایینی بیمار و یا فک بالایی جلوتر از حد طبیعی باشد، استفاده می شوند. ناگفته نماند بعد از استفاده از این پلاک ها، فرد دچار اختلالات تکلمی شده و زمان لازم دارد تا بتواند به این پلاک ها عادت کند و بدون مشکل به صحبت کردن بپردازد.

3.  پلاک z شکل متحرک

   یکی دیگر از انواع پلاک های متحرک، پلاک Z شکل می باشد که در صورت وجود ناهنجاری عقب زدگی یک یا چند دندان قدامی مورد استفاده قرار گرفته و به جلو کشیدن این دندان ها و منظم بودن و هم ردیف شدن آن ها کمک می کند.

4.  پلاک نگهدارنده یا ریتینر

   این نوع پلاک ها بعد از اتمام ارتودنسی مورد استفاده قرار می گیرند. ارتودنتیست بعد از چکاپ و معاینه دندان ها و اتمام ارتودنسی و مرتب شدن دندان ها، نکات مراقبتی و بهداشتی لازم را به بیمار تاکید می کند. یکی از این نکات استفاده از پلاک های نگهدارنده یا ریتینرها می باشد. این پلاک ها از حرکت دندان ها و بازگشت دندان ها به حالت قبل جلوگیری کرده و موجب حفظ نظم و تثبیت درمان ارتودنسی می شوند. ناگفته نماند این پلاک ها در نوع ثابت نیز وجود دارند، که در مقاله ریتینر یا پلاک نگهدارنده در رابطه با انواع آن ها به طور کامل توضیح داده شده است.

نحوه نصب پلاک های دندانی

بعد از خارج کردن بریس های ارتودنسی از داخل دهان و روی دندان ها، ارتودنتیست جهت نصب پلاک های ارتودنسی و یا نگهدارنده در همان روز اقدام کرده و پلاک ارتودنسی را روی دندان ها قرار می دهد. سپس آن ها را کامل فیت کرده و به بیمار کمک می کند، تا درمانی نتیجه بخش داشته باشد. فیت کردن این پلاک ها بر روی دندان ها بسیار مهم بوده و موجب عدم بازگشت دندان ها به حالت قبل می شود. در صورت فیت نشدن پلاک ها بر روی دندان ها، ارتودنتیست سریعا اقدام به بازسازی و یا تغییر نوع پلاک خواهد کرد.

عوارض عدم استفاده از پلاک های نگهدارنده

در صورت سهل انگاری در استفاده از پلاک های نگهدارنده، ممکن است بعد از مدتی دندان ها مجددا به حالت قبل خود بازگردند و یا فضای خالی ایجاد شده برای رویش دندان ها بسته شود که در این وضعیت فرد مجددا دچار ناهنجاری های فک و دندان ها شده و نیاز مجدد به درمان داشته و همچنین باید هزینه بیشتری بایت درمان پرداخت کند. در نتیجه جهت جلوگیری از این اتفاق، تثبیت درمان ارتودنسی و همچنین و نتیجه مطلوب تر، نباید در استفاده از پلاک های ارتودنسی و مراقبت های بعد از ارتودنسی کوتاهی و سهل انگاری شود.

نکات مراقبتی حین استفاده از پلاک ارتودنسی

نتیجه مطلوب یک درمان حاصل درمان صحیح و منظم و همچنین مراقبت های بعد از درمان می باشد. برای کسب نتیجه مطلوب از درمان ارتودنسی نیز باید گفت مراقبت های بعد از درمان بسیار حائز اهمیت هستند. بخشی از این مراقبت ها به پلاک های ارتودنسی مربوط بوده و شامل موارد زیر می شوند:

1. در طول روز به جز زمانی که غذا می خورید، پلاک های ارتودنسی باید در دهان قرار داشته باشند.
2. برای مسواک زدن حتما به آموزش ها و نکات مهمی که متخصص ارتودنسی با شما در میان می گذارد، توجه کنید.
3. در صورت شنا کردن پلاک را از دهانتان خارج کنید.
4. بعد از هر وعده غذایی پلاک ها را مسواک بزنید و با آب بشویید.
5. برای شستن پلاک های ارتودنسی از آب جوش یا آب گرم استفاده نکنید، زیرا این کار موجب آسیب بدنه پلاک ها می شود.

سوالات متداول

1.  چه مدت باید از نگهدارنده ها استفاده کرد؟

   مدت زمان استفاده از پلاک ها بسته به صلاح دید ارتودنتیست داشته و برای افراد مختلف با وضعیت ها و ناهنجاری های مختلف، متفاوت می باشد. به طور کلی اکثرا حدود ۳ تا ۶ ماه زمان لازم است، تا پلاک ها روی دندان ها قرار گرفته و وضعیت آن ها را تثبیت کنند. در طول استفاده از پلاک ها فرد باید حدود ۲۲ ساعت در شبانه روز را از پلاک های ارتودنسی استفاده کند. بعد از اینکه متخصص ارتودنسی تشخیص داد که می توان فقط شب ها از پلاک استفاده کرد، فرد حدود ۱ سال باید شب ها به هنگام خواب پلاک های ارتودنسی را روی دندان های خود قرار دهد، تا وضعیت دندان های او کاملا به اثبات برسد.

درباره دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی