وسایل ارتودنسی

هدگیر ارتودنسی چیست؟ | انواع هدگیر ارتودنسی | نحوه استفاده و مزایا

هدگیر ارتودنسی چیست و چه کاربرد و مزایایی دارد؟ بهترین زمان برای استفاده از این دستگاه چه زمانی و در چه سنینی می باشد؟ انواع هدگیر ارتودنسی کدام اند؟ آیا هدگیر عوارض و معایبی به همراه دارد؟ چگونه باید از هدگیر ارتودنسی استفاده شود؟ در این مقاله با پازل کلینیک همراه باشید تا پاسخ تمامی این سوالات را به دست آورید.

چکیده مطلب

یکی از دستگاه هایی که در درمان ارتودنسی دندان از آن استفاده می شود، هدگیر ارتودنسی می باشد. استفاده از هدگیر ارتودنسی برای تمام افراد ضرورت ندارد و با توجه نوع و شدت مشکل و سن بیمار، نیاز به استفاده از هدگیر ارتودنسی بیان می شود. استفاده از هدگیر ارتودنسی سبب می شود تا روند درمانی در برخی از افراد با سرعت بالاتری طی شود. در این مقاله همراه ما باشید تا اطلاعات بیشتری را درباره هدگیر ارتودنسی به دست آورید.

هدگیر ارتودنسی چیست؟

هدگیر ارتودنسی یکی از انواع تجهیزات ارتودنسی دندان است که به رفع و درمان ناهنجاری های فکی می پردازد. ممکن است این ابزار را به ندرت دیده باشید، اما کاربرد و مزایای این دستگاه کمک می کند تا روند درمان بهتر و سریع تر پیش برود. هدگیر ارتودنسی نوعی دستگاه می باشد که در خارج از دهان بیمار و جلوی صورت قرار می گیرد و قسمت هایی از این دستگاه روی دندان ها نصب می شود. در واقع هدگیر دندان های عقبی را ثابت نگه داشته تا دندان های جلویی به سمت جلو حرکت کنند.

مزایای هدگیر ارتودنسی

برخی از ناهنجاری های خاص دهان و دندان به کمک دستگاه هدگیر ارتودنسی درمان می شوند. این دستگاه دارای فواید و مزایای متعددی بوده که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

1. در برخی از مواقع استفاده از هدگیر سبب می شود تا بدون نیاز به جراحی مشکلات دهان و دندان رفع گردند.
2. گاهی اوقات، هدگیر ارتودنسی نیاز به کشیدن دندان را کاهش می دهد.
3. هدگیر ارتودنسی به رشد و تعادل فک در حین درمان ارتودنسی دندان کمک می کند.
4. این دستگاه کمک می کند تا درمان بهتر و سریع تر پیش رود.
5. هدگیر برای شکل گیری رشد فک برای کودکانی که بافت استخوانی نرمی دارند، بسیار مناسب است.
6. برخی مواقع براکت های ارتودنسی به تنهایی نمی توانند به اصلاح بعضی از ناهنجاری ها بپردازند و از هدگیر کمک گرفته می شود.

هزینه هدگیر ارتودنسی

به طور کلی قیمت دقیقی برای هدگیر ارتودنسی نمی توان بیان کرد، زیرا هزینه آن به مواردی مانند نوع درمان، شدت ناهنجاری، نوع هدگیر و غیره بستگی دارد. برای آگاهی از قیمت هدگیر ارتودنسی با کلینیک ارتودنسی تماس گرفته و جلسه ای را برای مشورت با ارتودنتیست ترتیب دهید.

بهترین زمان استفاده از هدگیر ارتودنسی

طبق نظر متخصصان ارتودنسی، استفاده از دستگاه هدگیر برای کودکان و نوجوانان و در واقع افراد در سن رشد مناسب است و نتیجه خوبی را ایجاد می کند. در این سنین رشد فک به پایان نرسیده است و هدگیر ارتودنسی به خوبی با افزایش سرعت روند درمان و بدون نیاز به جراحی می تواند به اصلاح ناهنجاری های دهان و دندان بپردازد. در واقع دلیل مهم استفاده از هدگیر ارتودنسی در کودکی و نوجوانی همین بافت نرم استخوانی آن هاست که دستگاه های ارتودنسی قادر به تغییر و اصلاح موقعیت فک می باشند.

موارد موثر بر طول مدت استفاده از هدگیر

نکته ای که در نتیجه درمان ارتودنسی با استفاده از هدگیر ارتودنسی وجود دارد، همکاری درست و منظم بیمار با ارتودنتیست می باشد. بسیاری از بیماران خصوصا کودکان برای استفاده از این دستگاه مقاومت کرده و تمایلی به استفاده از هدگیر ارتودنسی از خود نشان نمی دهند. در صورتی که توصیه ارتودنتیست حدود 15 ساعت استفاده از هدگیر باشد و بیمار توجهی به تعهد خود نداشته باشد، پس نباید انتظار نتیجه مثبت از روند درمان را داشت. استفاده از هدگیر تمام درمان ارتودنسی نبوده بلکه بخش از آن می باشد، در نتیجه عدم استفاده از آن می تواند روند درمان را طولانی تر کند.

انواع هدگیر ارتودنسی

هدگیر در انواع متفاوتی وجود دارد که با توجه به شرایط بیمار، بهترین نوع آن انتخاب می شود که در زیر به انواع آن اشاره شده است:

1. هدگیر گردنی

   هدگیر گردنی نسبت به دیگر انواع هدگیر رایج تر بوده و نوار گردنی آن به کمک بند هایی به دندان متصل می شود. در مواقعی که فک پایین بسیار عقب تر از فک بالا قرار گرفته است، هدگیر گردنی می تواند بسیار مناسب باشد. این دستگاه با اعمال فشار بر روی فک، از رشد فک بالا جلوگیری کرده و رشد فک پایین را سریع تر می کند. هدگیر گردنی می تواند برای درمان اورجت بسیار کارآمد باشد و کمک کند تا دندان ها در جای مناسب خود قرار بگیرند. در مواقعی که لازم باشد، این نوع هدگیر می تواند دندان های عقبی را ثابت نگه دارد.

2. هدگیر پس سری

   این نوع هدگیر کمی به هدگیر گردنی شباهت داشته، اما تفاوتی که دارد این است که این نوع هدگیر در بالای سر قرار می گیرد و از رشد عمودی فک بالا جلوگیری می کند. افرادی که اندازه فک و لثه آن ها ارتفاع زیادی دارد، کاندیدای مناسبی برای استفاده از این دستگاه می باشند.

3. هدگیر معکوس

   این هدگیر دارای یک و یا دو پد بوده روی چانه و پیشانی قرار می گیرد. این هدگیر به هدگیر کلاس 3 نیز مشهور بوده و برای درمان آندربایت مورد استفاده قرار می گیرد.

4. هدگیر ترکیبی

   هدگیر ترکیبی از هدگیر گردنی و پس سری تشکیل شده و یک نوار در بالای سر و نوار دیگری در پشت گردن دارد. این هدگیر از بالا و پشت سر به دندان ها فشار اعمال کرده و سبب می شود تا دندان های آسیا به سمت عقب بروند.

اجزای هدگیر ارتودنسی

اجزای هدگیر ارتودنسی دندان دارای دو دسته می باشد که در زیر به ان ها اشاره می کنیم :

1. فیس بو

   این اجزا از ابعاد مختلفی ساخته شده و باید با قوس دندانی تطابق و هماهنگی لازم را داشته باشد. فیس بو معمولا روی دندان های مولر اول دائمی، اسپلینت و یا دستگاه فانکشنال قرار داده می شود.

2. هدکپ یا بند گردنی

   برای اینکه جهت نیرو مشخص شود، این قسمت ساخته شده است.

نحوه استفاده از هدگیر

طریقه ی استفاده از هدگیر ارتودنسی دندان عبارت است از:

1. در ابتدا جلوی آینه بایستید و برای اینکه به دندان ها و صورت خود آسیبی وارد نکنید، نصب هدگیر را رو به روی آینه انجام دهید. حلقه ی هدگیر را روی حلقه ی ای که روی دندان های آسیای بزرگ فک بالا قرار داده شده است، بگذارید. گوشه دهان خود را با دست نگه دارید و قسمت انتهای کمان را در انتهای لوله گذاشته و به آرامی آن را با دست خود فیکس کنید.
2. در ادامه با سمت مخالف دهان خود این کار را انجام دهید.
3. در نهایت باید بخش گردنی را به کمان فلزی وصل کنید. در نهایت ادامه کش را دور گردن و دور کمان خارجی گذاشته و این کار را برای سمت مخالف نیز انجام دهید.
4. هنگامی که می خواهید هدگیر خود را بردارید، نهایت دقت را داشته باشید تا آسیبی به دندان ها و صورت خود وارد نکنید.

زمان بندی استفاده از هدگیر

در صورتی که ارتودنتیست استفاده از هدگیر ارتودنسی را برای بیمار در نظر بگیرد، باید به خوبی به توصیه های ارتودتیست خود توجه داشته باشید. به طور معمول بیماران باید حدود 16 ساعت از این دستگاه استفاده کنند، اما زمان استفاده از آن برای همه یکسان نبوده، زیرا بیماران شرایط متفاوتی با یکدیگر دارند. ساعات و زمان بندی استفاده از هدگیر ارتودنسی دندان به شرح زیر می باشد:

1. هدگیر را در روز های ابتدایی حدود 2 الی 3 ساعت استفاده کنید.
2. در روز های بعدی یک ساعت به ساعات روز های قبل خود اضافه نمایید.
3. در ادامه در هنگام خواب نیز از آن استفاده کنید.
4. توجه کنید که در زمان فعالیت های ورزشی از هدگیر استفاده نکنید.
5. با این وجود زمان استفاده از هدگیر ارتودنسی توسط ارتودنتیست بیان شده و برای افراد با توجه به شرایطی که دارند، در نظر گرفته می شود.

معایب هدگیر ارتودنسی

هدگیر ارتودنسی مانند هر وسیله دیگری می تواند معایبی به همراه داشته باشد که در زیر به آن ها اشاره شده است:

1. در هنگامی که می خواهید هدگیر ارتودنسی را استفاده کنید، باید بسیار مراقب باشید تا به دندان ها و صورت خود آسیبی وارد نکنید.
2. هدگیر ارتودنسی ظاهر صورت را بسیار تحت تاثیر داده و ظاهر نازیبایی را برای صورت ایجاد می کند. البته باید این نکته را در نظر بگیرید که در انتهای درمان، نتیجه بسیار فوق العاده ای ایجاد خواهد شد.

مراقبت از هدگیر ارتودنسی

از هر ابزار ارتودنسی دندان که استفاده می کنید، باید توجه کنید که مراقبت از آن بسیار اهمیت دارد. زمانی که دستگاهی در دهان قرار می گیرد، می تواند به راحتی سبب تجمع باکتری ها شود و مشکلات متعددی را برای شما ایجاد کند. در ابتدا نکته ی مهمی که وجود دارد، این است که نتیجه درمان به صورت مستقیم به همکاری شما با ارتودنتیست بستگی دارد. در ادامه روش های مراقبتی از هدگیر ارتودنسی دندان را بیان می کنیم:

1. به دلیل اینکه استفاده از هدگیر ارتودنسی تا حدودی دشوار است، در ابتدا به جای استفاده از هدگیر به صورت 15 ساعت مداوم در بازه های زمانی کوتاه تری از آن استفاده کنید.
2. در روز های ابتدایی شاید استفاده از هدگیر تا حدودی درد و ناراحتی ایجاد کند که پس از چند روز رفع می گردد. اما می توانید برای کاهش درد و ناراحتی از دارو های مسکن استفاده نمایید.
3. توجه داشته باشید تا استفاده درست از هدگیر را به طور کامل از ارتودنتیست خود یاد بگیرید.
4. در صورتی که ورزش رزمی و خاصی را دنبال می کنید، برای جلوگیری از آسیب رسیدن به دندان ها و صورت خود، بهتر است تا تا پایان درمان اینگونه اقدامات را انجام ندهید.
5. بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنید. علاوه بر مسواک حتما برای تمیز کردن بین دندان های خود از نخ دندان استفاده داشته باشید.
6. مراقب باشید تا هیچکس به شوخی هدگیر ارتودنسی روی صورت شما را نکشد . به آن ضربه ای وارد نکند.
7. اگر هدگیر برای شما سردرد ایجاد کرد، از دارو های مسکن استفاده کنید.

سوالات متداول

1. استفاده از هدگیر ارتودنسی در چه سنی رایج می باشد؟

   هدگیر ارتودنسی در سنین نوجوانی و کودکی که رشد فک آن ها به اتمام نرسیده است، مورد استفاده قرار می گیرد.

2. آیا همچنان از هدگیر ارتودنسی استفاده می شود؟

   امروزه علم ارتودنسی دندان پیشرفت زیادی داشته است و ابزار هایی توانسته اند تا حدودی جایگزینی برای هدگیر ارتودنسی باشند. اما با این وجود در سنین کودکی و نوجوانی استفاده از هدگیر ارتودنسی نتیجه بسیار بهتری را برای بیمار به دنبال خواهد داشت و در شرایط لزوم ارتودنتیست از آن استفاده می کند.

3. آیا هدگیر ارتودنسی عوارضی دارد؟

   تاکنون استفاده از هدگیر برای کسی عارضه ی خاصی را ایجاد نکرده است. در ابتدا استفاده از هدگیر مقداری درد و ناراحتی برای بیمار به دنبال دارد که طبیعی بوده و بعد از چند روز با عادت کردن بیمار به دستگاه هدگیر، رفع می شود. با این وجود اگر فردی تحمل این میزان درد را نداشت، می تواند از دارو های مسکن استفاده داشته باشد. در صورتی که نصب هدگیر ارتودنسی توسط ارتودنتیست دارای مهارت و با تجربه انجام شود، کاملا ایمن بوده و می تواند به بهترین شکل روند درمان را سریع تر کند و نتیجه فوق العاده ای را ایجاد نماید.

4. هدگیر ارتودنسی چه کاربرد هایی دارد؟

   هدگیر برای اصلاح ناهنجاری های شدید دندان و بیشتر از آن اصلاح ناهنجاری های فکی مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از ناهنجاری ها توسط براکت ها به تنهایی درمان نمی شوند و باید از هدگیر نیز کمک گرفته شود. هدگیر می تواند برای بستن فاصله بین دندان ها، درمان اورجت، کراس بایت، آندربایت و اوربایت کاربرد به سزایی داشته باشد.

درباره دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی