وسایل ارتودنسی

جدا کننده ارتودنسی (سپراتور)| مزایا، کاربرد و انواع سپراتور ارتودنسی

آیا با ابزارهای ارتودنسی و کاربردهای آن ها آشنایی دارید؟ جدا کننده ارتودنسی چیست و در چه مواقعی مورد استفاده قرار می گیرد؟ آیا ارتودنتیست در طول درمان ارتودنسی برای همه بیماران، از جدا کننده ارتودنسی استفاده می کند؟ جدا کننده ارتودنسی به شکل هایی مورد استفاده قرار می گیرد؟ آیا استفاده از جدا کننده ارتودنسی با درد همراه است؟ جهت آشنایی بیشتر با جدا کننده های ارتودنسی می توانید به مطالعه این مقاله بپردازید.

 چکیده مطلب

درمان ارتودنسی با توجه به وضعیت دندان ها و فک و همچنین صلاح دید ارتودنتیست و نوع عارضه به وسیله ابزارهای متفاوتی انجام شده،که هر کدام می تواند به شکلی تاثیر مثبتی در نتیجه درمان داشته باشد. یکی از این ابزار جدا کننده های ارتودنسی می باشند که با توجه به وضعیت دندان ها و نزدیک بودن آن ها به یکدیگر و یا در صورت عدم نصب آسان سیم های ارتودنسی به دور دندان مورد استفاده قرار می گیرد. جدا کننده های ارتودنسی (Separator) در انواع مختلف فلزی و پلاستیکی وجود داشته و با توجه به وضعیت فرد و تشخیص ارتودنتیست نوع مد نظر انتخاب شده و مورد استفاده قرار می گیرد. این ابزار موجب ایجاد فضای مناسب بین دندان ها شده و از نزدیک شدن شدید دندان ها به هم جلوگیری می کنند. همچنین در طول درمان جهت قرار گیری آسان سیم ارتودنسی در دور دندان ها، فضای کافی را بین دندان ها ایجاد کرده و به ارتودنتیست کمک می کند تا سیم و بریس ها را در دهان بیمار فیکس کند. ناگفته نماند نصب این وسیله به هیچ عنوان دردناک نیست و حدود ۱۰ الی ۱۴ روز زمان لازم است، تا بین دندان ها فاصله ایجاد شود. بعد از ۱۴ روز این ابزار از دهان خارج شده و ارتودنتیست به ادامه درمان ارتودنسی و نصب سیم های ارتودنسی می پردازد. چنان چه می خواهید با این ابزار و موارد مربوط به آن بیشتر آشنا شوید تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

سپراتور یا جدا کننده ارتودنسی چیست؟

یکی از دستگاه ها و ابزارهای ارتودنسی، سپراتور یا جداکننده بوده که به ایجاد فضای میانی و فاصله بین دندان ها بخصوص دندان های آسیاب کمک می کند. این وسیله در انواع فنری فلزی و بند کشی تهیه می شود. جدا کننده بین دندان ها قرار گرفته و موجب ایجاد فضای محدودی بین آن ها می شود و دندان ها را از هم جدا می کند. همچنین این ابزار به آماده سازی دندان ها برای قرار گیری بند ارتودنسی نیز کمک می کند.

سپراتور یا جدا کننده ارتودنسی مناسب چه کسانی است؟

افرادی که شروع به درمان ارتودنسی می کنند، در طول درمان ارتودنسی ممکن است ،به دستگاه جدا کننده ارتودنسی یا همان سپراتور، نیاز داشته باشند. این قطعه چه به صورت گیره فلزی و چه به صورت بند کشی و پلاستیکی مورد استفاده افراد دیگر قرار گرفته و موجب فاصله اندازی بین دندان ها می شود. افرادی که دندان هایشان بیش از حد به یکدیگر چسبیده و نزدیک است، می توانند برای ایجاد فاصله مناسب بین دندان هایشان از این دستگاه استفاده کنند. همچنین در طول دوره درمانی، در صورتی که ارتودنتیست نتواند سیم های ارتودنسی را به دندان ها متصل کند و دور دندان حلقه کند، برای ایجاد فاصله دندانی و قرار گرفتن سیم در دور دندان ها، از جداکننده های فلزی و یا بند کشی پلاستیکی استفاده می کند.

انواع سپراتور یا جداکننده ارتودنسی

سپراتور و جداکننده های ارتودنسی با توجه به فضای مورد نیاز در لابه لای دندان ها و همچنین نحوه قرار گرفتن دندان ها در کنار هم متفاوت بوده و انواع مختلفی دارند. این ابزار به صورت بندهای کشی و گیره های فلزی وجود داشته که البته نوع بند کشی آن، کاربردی تر از نوع فلزی آن می باشد. گیره های فلزی بیشتر زمانی مورد استفاده قرار می گیرند که فاصله بین دندان ها به صورت نامیزان و ناهماهنگ باشد و برای تنظیم آن نتوان از بندهای کشی استفاده کرد.

نحوه نصب سپراتور یا جداکننده ارتودنسی

جدا کننده یا همان سپراتور می تواند به شکل های مختلفی در بین دندان ها جای گذاری و نصب شود. نوع جدا کننده یعنی گیره فلزی و یا بند کشی آن می تواند مشخص کننده روش کار گذاری جدا کننده های ارتودنسی باشد. در صورتی که جدا کننده از نوع بند کشی باشد، برای کار گذاری آن از نخ دندان استفاده شده و در صورتی که جدا کننده از نوع گیره فلزی باشد، برای قرار گیری آن در بین دندان نیاز به نخ دندان نیست و به راحتی می تواند، بین دندان ها و در فضای خالی لابه لای دندان ها نصب شود.

کاربردهای جدا کننده ارتودنسی

جدا کننده ارتودنسی یا همان سپراتور از ابزار کاربردی ارتودنسی بوده و از اوایل شروع درمان ارتودنسی و قبل از قرار گرفتن سیم های ارتودنسی بر روی دندان ها مورد استفاده قرار گرفته و مطابق نیاز بیمار به صورت بند کشی و یا گیره فلزی کار گذاشته می شود. زمانی که ارتودنسی انجام می گیرد، سیم های ارتودنسی در قسمت انتهایی دندان ها قرار گرفته و در دندان های مولر بسته می شود. در حالت عادی و طبیعی فاصله بین دندان های مولر کم بوده و ارتودنتیست نمی تواند، این سیم ها و حلقه ها را دور دندان ببندد. به همین دلیل برای ایجاد فاصله بین دندان ها و بستن سیم به دندان های مولر، از جدا کننده استفاده کرده و با قرار دادن این جدا کننده ها در لابه لای دندان ها ، موجب جدا شدن و فاصله گرفتن دندان ها از هم می شود.

خارج کردن جدا کننده ارتودنسی

بعد از نصب جدا کننده مورد نظر، حدود ۱۰ الی ۱۴ روز زمان لازم است، تا فضا و فاصله مورد نیاز بین دندان ها ایجاد شود. بعد از اینکه فاصله بین دندان ها ایجاد شد، ارتودنتیست جدا کننده را از دهان خارج می کند. ناگفته نماند اگر جدا کننده به صورت خود به خود از محل نصب خارج شود، یعنی فضای مورد نظر بین دندان ها ایجاد شده و دیگر جای هیچ نگرانی وجود ندارد. اما اگر خوردن غذاهای چسبنده و نامناسب و یا دستکاری فرد موجب خارج شدن دستگاه جدا کننده از دهان شود، باید برای نصب آن، مجددا به کلینیک ارتودنسی مراجعه کنید.

بعد از نصب جداکننده چه حسی ایجاد خواهد شد؟

بعد از نصب جدا کننده ارتودنسی در لابه لای دندان به دلیل قرار گیری یک شی خارجی در دهان، فرد احساس خوشایندی نداشته و ممکن است، تا چندین روز معذب باشد. جدا کننده ها موجب ایجاد فشار به دندان ها شده و حس فشردگی را در دندان و دهان فرد ایجاد می کنند. چه جدا کننده از نوع گیره فلزی باشد و چه از نوع بند کشی باشد، درد خاصی به همراه نداشته و تنها حس فشار و فشردگی را در بیمار ایجاد می کند.

سوالات متداول

1. آیا نصب جدا کننده به بی حسی نیاز دارد؟

   نصب و حتی خارج کردن دستگاه جدا کننده در دهان نیاز به هیچ گونه بی حسی نداشته، چرا که این عمل دردناک نیست و بدون استفاده از بی حسی و به راحتی می تواند انجام شود. ارتودنتیست بدون استفاده از بی حسی، جدا کننده را داخل دهان و لابه لای دندان ها قرار داده و بعداز ۱۰ الی ۱۴ روز، بدون بی حسی آن را از دهان خارج می کند.

2. محدودیت و ممنوعیت تغذیه بعد از نصب جداکننده چگونه است؟

   بعد از نصب جدا کننده، محدودیت و ممنوعیت خاصی در مصرف مواد غذایی اتفاق نمی افتد، اما بهتر است بعد از نصب و قرار گرفتن آن لابه لای دندان ها، از جویدن آدامس و مصرف مواد خوراکی چسبنده پرهیز شود. چرا که این مواد می توانند، موجب حرکت جدا کننده و خارج شدن آن از محل اصلی خود شوند و در درمان اختلال ایجاد کنند.

3. علت استفاده از سپراتور در ارتودنسی چیست؟

   هنگامی که متخصص ارتودنسی قصد نصب بندینگ ارتودنسی را داشته باشد، از جدا کننده استفاده کرده و در کوتاه ترین زمان ممکن، فضای مورد نیاز برای بندینگ را بین دندان ها ایجاد می کند.

4. آیا همه افراد در ارتودنسی دندان هایشان نیاز به سپراتور دارند؟

   در پاسخ به این سوال باید گفت، بله. البته در صورتی که متخصص ارتودنسی تشخیص دهد که استفاده از این ابزار برای بیمار ضروری نیست، از این ابزار استفاده نخواهد شد. استفاده از این وسیله به فک، میزان ناهنجاری و میزان فاصله بین دندان ها بستگی دارد .

5. آیا جداکننده های ارتودنسی به دندان ها آسیب می رسانند؟

   خیر، استفاده از جدا کننده ارتودنسی هیچ آسیبی به دندان ها وارد نکرده و تنها ممکن است ، در روزهای اولیه بعد از نصب، کمی موجب ناراحتی بیمار شود. معمولا افرادی که لثه های حساسی دارند، نسبت به نصب این دستگاه حساسیت نشان داده و به میزان کمی دچار ناراحتی موقت می شوند.

درباره دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی