وسایل ارتودنسی

بریس ارتودنسی چیست؟ | انواع بریس ارتودنسی + کاربردها و مراحل نصب

آیا با ابزار و تجهیزات ارتودنسی آشنایی دارید؟ بریس چیست و چه تاثیری بر روی درمان وضعیت دندان ها و فک دارد؟ بهترین نوع بریس چیست و چگونه می توان بریس مناسب را انتخاب کرد؟ هزینه بریس بر چه اساسی تعیین می شود؟ اگر دچار مشکلات فک و دندان هستید و می خواهید درمان ارتودنسی انجام دهید و در مورد بریس و انواع آن اطلاعات بیشتری را کسب کنید، همراه باشید.

چکیده مطلب

یکی از ابزارها و وسایل مورد نیاز اصلی و مهم در درمان ارتودنسی، بریس می باشد که از اجزائ مختلفی از جمله براکت ها، سیم، بند و کش ارتودنسی تشکیل شده و انواع متفاوتی دارد. به طور کلی بریس ها به ۵ دسته تقسیم می شوند که این تقسیم بندی با توجه به میزان دید ظاهری، محل قرار گیری و نحوه قرار گیری و همچنین جنس بریس ها و براکت ها انجام می گیرد. بریس ها انواع فلزی، لینگوال، نامرئی، دیمون و سرامیکی داشته و هر کدام نیز مزایا و معایب خاص خود را دارند. برای انتخاب بریس مناسب، متخصص ارتودنسی ابتدا شرایط و وضعیت بیمار و دندان های او را مشخص کرده و طبق میزان و درجه انحراف فک و دندان ها، تعداد دندان های نامرتب، وجه اجتماعی فرد، سن بیمار و … بریس مناسب را انتخاب کرده و درمان را آغاز می کند. در رابطه با هزینه بریس ها باید گفت بریس های مخفی و نامرئی و همچنین بریس های پیشرفته دیمون نسبت به سایر بریس ها گران تر بوده و مقرون و به صرفه ترین نوع بریس، بریس فلزی می باشد. لازم به ذکر است که بریس ها نیز نیاز به مراقبت و نظافت دارند و در صورتی که در حفظ بهداشت آن ها سهل انگاری رخ دهد، مشکلات بسیاری برای فرد ایجاد خواهد شد که یکی از آن ها پوسیدگی دندان ها می باشد. در این مقاله سعی داریم شما را با این ابزار کاربردی و تمامی مسائل مربوط به آن آشنا کنیم.

 بریس ارتودنسی چیست؟

همانطور که در مقالات قبل گفته شد، در روش درمانی ارتودنسی از ابزار و تجهیزات مختلفی استفاده می شود که هر کدام به نحوی روی نتیجه درمان فرد تاثیر داشته و مکمل دیگری می باشند. یکی از این ابزارهای اصلی و مهم، بریس ارتودنسی (Orthodontic brace) بوده که از بخش های مختلفی تشکیل شده و با قرار گرفتن و نصب شدن روی دندان ها، به اصلاح ناهنجاری های موجود در دندان و فک از جمله اصلاح نامرتبی، عقب و جلو زدگی دندان، کج بودن دندان ها و…. می پردازد.

 اجزای تشکیل دهنده بریس ارتودنسی

بریس های ارتودنسی از قسمت های مختلفی تشکیل شده اند که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت. به طور کلی هر بریس دارای چند بخش اصلی می باشد که این بخش ها عبارتند از:

1. براکت ارتودنسی

   یکی از اجزای اصلی بریس ها، براکت ها یا همان نگین های کوچکی هستند که توسط چسب مخصوص بر روی دندان ها و یا پشت دندان ها (با توجه به نوع ارتودنسی) نصب شده و سپس به سیم های ارتودنسی وصل می شوند و به بهبود وضعیت قرارگیری دندان ها در فکین کمک می کنند. براکت ها نیز انواع مختلفی دارند و به طور کلی به سه دسته فلزی، سرامیک و پلاستیکی تقسیم می شوند.

2. بند ارتودنسی

   از دیگر اجزای اصلی بریس ها می توان به شناخته شده ترین جزء آن یعنی بند اشاره کرد. این بند حلقه ای، تکیه گاهی برای بریس بوده و محل اتصال آن ها در ناحیه عقبی دندان های بیمار می باشد.

3.  سیم قوس دار ارتودنسی

   یکی دیگر از اجزای اصلی بریس ها، سیم قوس دار ارتودنسی بوده که از طریق آن نیروی متناسب و لازم به براکت ها و بندها وارد می شود و بدین ترتیب دندان ها به سمت جایگاه مناسب و اصلی خود هدایت می شوند. این سیم ها به صورت فلزی و انعطاف پذیر بوده و از ناحیه شیارهایی که روی براکت ها قرار گرفته اند، عبور کرده و سپس با اعمال فشار و نیروی لازم به بهبود وضعیت دندان ها کمک می کنند.

4. اورینگ یا کش ارتودنسی

   یکی دیگر اجزای بریس که در ارتودنسی ثابت مورد استفاده قرار می گیرد، ارینگ یا کش کوچکی است که موجب نگه داشتن و ثبات سیم ارتودنسی در شیارهای موجود بر روی براکت ها می شود. این کش ها در رنگ های متنوع و شاد وجود داشته و در بین نوجوانان شایع و پر طرفدار هستند.

5. اسپرینگ

   یکی دیگر از اجزای بریس ها، اسپرینگ نام داشته و مابین براکت های دندانی و سیم ارتودنسی قرار دارد. این ابزار از استیل رنگ ثابت یا تیتانیوم ساخته شده و از هر دو سمت به دندان ها فشار وارد کرده و موجب از بین رفتن فاصله دندانی می شود.

6. قلاب

   بخش دیگری از بریس ها به قلاب یا همان پیوست های کوچکی مربوط می شود که بر روی براکت های ارتودنسی قرار می گیرند و موجب بسته شدن الاستیک ها می شوند. این پیوست ها به اعمال فشار بر روی سیم های ارتودنسی کمک کرده و گاهی برای یک دندان نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

 هزینه بریس های ارتودنسی

معیارها و عوامل متفاوتی در تعیین هزینه بریس های ارتودنسی نقش داشته و هر بریس با توجه به این معیارها، هزینه متفاوتی خواهد داشت. هزینه بریس ها با توجه به نوع براکت، نوع بریس و نحوه نصب و …. محاسبه می گردد:

1. در صورتی که براکت فلزی باشد و بریس نیز فلزی باشد،، هزینه مقرون به صرفه بوده و نسبت به هزینه سایر بریس ها کمتر خواهد بود.
2. براکت ها و بریس های سرامیکی نیز به دلیل نامرئی و مخفی بودن، از هزینه بالایی برخوردارند.
3. در صورتی که اجزای بریس ها از جمله براکت ها از نوع دیمون باشد، به دلیل داشتن سیستم پیشرفته و تکنولوژی خاص گران تر می باشند.
4. در صورتی که براکت ها و بریس ها از نوع لینگوال باشند، به دلیل نصب دشوار و سخت، هزینه نیز بالا می باشد.
5. رنگ بریس ها نیز در تعیین هزینه آن ها موثر بوده و در صورت مطابقت براکت ها و بریس ها با رنگ دندان، هزینه نیز افزایش می یابد.
   جهت اطلاع بیشتر و دقیق تر از هزینه بریس های ارتودنسی همین الان با کلینیک ما تماس بگیرید.

انواع بریس ارتودنسی

بریس ها نیز مانند براکت ها انواع مختلفی داشته و با توجه به نوع و شدت ناهنجاری ایجاد شده در فک و دندان ها و همچنین شرایط و سن بیمار مورد استفاده قرار می گیرند. انواع بریس ارتودنسی عبارتند از:

1.  بریس های فلزی

   یکی از انواع بریس های مقرون به صرفه و کاربردی که بیشتر مردم با آن آشنایی دارند، بریس فلزی می باشد. در این نوع بریس، تمامی سیم ها و براکت ها از جنس فلز بوده و از استیل رنگ ثابت ساخته شده اند. این بریس ها دارای مزایا و معایبی هستند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:

   مزایای بریس های فلزی

   1. این نوع بریس مقرون به صرفه بوده و از هزینه مناسبی برخورد است.
   2. این بریس مقاوم بوده و در برابر ضربه و فشار نمی شکند.
   3. برای جذاب شدن این نوع بریس کش های رنگی متنوعی وجود دارد که اکثر کودکان و نوجوانان از آن ها استفاده می کنند.

   معایب بریس های فلزی

   1. این بریس ها بسیار مشخص و برجسته بوده و علاوه بر اینکه با باز شدن دهان مشخص می شوند، در حالت فک و دهان نیز تغییراتی ایجاد کرده و منجر به برجسته شدن دهان و فک می شوند.

2. بریس های شفاف سرامیکی

   یکی دیگر از انواع بریس های ارتودنسی، بریس های سرامیکی شفاف می باشند. این بریس ها به دلیل شفافیت بالا، حالت نامرئی داشته و به خوبی دیده نمی شوند. بریس های سرامیکی بیشتر برای کسانی مورد استفاده قرار می گیرند که به دیده شدن سیم و براکت های ارتودنسی حساس بوده و نمی خواهند در چهره و لبخندشان اختلال زیادی ایجاد شود. این بریس ها دارای مزایا و معایب مختلفی هستند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:

   مزایای بریس های سرامیکی

   1. این بریس ها قابل دید نبوده و به دلیل شفافیت نسبت به بریس های فلزی نامرئی و مخفی هستند.
   2. این بریس ها بسیار سریع عمل کرده و در کوتاه ترین زمان، دندان را جابه جا می کنند.

   معایب بریس های سرامیکی

   1.  این بریس ها نسبت به بریس های فلزی گران تر هستند.
   2. این بریس ها به دقت کافی و زمان بیشتری برای تمیز شدن نیاز دارند.
   3. براکت های این نوع بریس به راحتی لکه دار می شوند.

3. بریس های لینگوال

   یکی دیگر از انواع بریس های ارتودنسی، بریس لینگوال یا پشت دندانی بوده که کاملا شبیه به بریس های فلزی می باشد. تنها فرق این بریس با بریس فلزی این است که این بریس به صورت مخفی نصب می شود، یعنی به جای نصب شدن در قسمت جلویی فک و روی دندان ها، در قسمت پشتی فک و پشت دندان ها نصب می شود. این بریس نیز دارای مزایا و معایب مختلفی می باشد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

   مزایای بریس های لینگوال

   1. این بریس ها قابل مشاهده نیستند چرا که به صورت مخفی و پشت دندان قرار می گیرند و برای افراد حساس و بزرگسالان بسیار مناسب می باشند.

   معایب بریس های لینگوال

   1. این بریس ها در مقایسه با سایر بریس ها گران ترند.
   2. این بریس ها به رسیدگی نیاز دارند و تمیز کردن آن ها سخت و دشوار است.
   3. نصب این بریس ها نیز نسبت به سایر بریس ها دشوار است.
   4. ممکن است بعد از نصب بریس تا دو هفته فرد با مشکلات بلع، تکلم و گفتار و همچنین آسیب های زبانی مواجه شود.

4. بریس های دیمون

   یکی دیگر از انواع بریس های ارتودنسی، بریس پیشرفته دیمون می باشد که از تکنولوژی خاص و پیرشفته برخوردار بوده و به صورت خودکار تنظیم می شود. امروزه اکثر ارتودنتیست ها از این نوع بریس استفاده می کنند. در این نوع بریس ها به جای کش از براکت هایی با سیستم گیره و یا در استفاده می شود. این بریس ها در انواع سرامیکی و فلزی موجود بوده، اما با این حال ممکن است، برای همه بیماران مناسب نباشد. این بریس ها دارای مزایا و معایب مختلفی هستند که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد:

   مزایای بریس های دیمون

   1. این بریس ها به صورت خودکار تنظیم می شوند و نیاز به مراجعه مکرر به کلینیک ارتودنسی را ندارند.
   2. این بریس ها آسان تمیز می شوند.
   3. این بریس ها سریع عمل می کنند و موجب جابه جایی سریع تر دندان ها به محل اصلی خود می شوند.
   4. این بریس ها نیازمند به تنظیمات کمتری هستند، چرا که در آن گیره ها جایگزین کش های ارتودنسی می باشند.
   5. این بریس ها نیز مانند بریس های نامرئی کمتر مشخص می شوند.

   معایب بریس های دیمون

   1. باید گفت این بریس ها به دلیل پوشیده نشدن توسط کش های ارتودنسی، افراد را دچار حس برجستگی می کنند.

5. بریس های نامرئی

   این بریس به صورت سفارشی و طبق محاسبات دقیق و با استفاده از لایه های پلاستیک شفاف و متحرکی ساخته شده و به تدریج موجب صاف شدن دندان های کج و نامرتب می شود. این بریس ها برای سفت شدن به صورت مداوم به تعویض و تنظیم نیاز ندارند و هر دو هفته یک بار تعویض می شوند. بریس های نامرئی فاقد براکت و سیم ارتودنسی بود و به همین دلیل رعایت بهداشت دهان و دندان ها در این نوع بریس راحت تر است. این بریس ها نیز دارای مزایا و معایب مختلفی هستند که در ادامه شرح خواهیم داد:

   مزایای بریس های نامرئی

   1. این بریس نامرئی بوده و به همین دلیل هیچ گونه خراش و تغییر رنگی در آن اتفاق نمی افتد به همین دلیل فرد هیچ محدودیت غذایی ندارد.
   2. تمیز کردن دهان و دندان در این نوع بریس بسیار آسان می باشد.
   3. این بریس ها برای افرادی که نگران زیبایی ظاهر خود هستند، بسیار مناسب است، چرا که نامرئی بوده و مشخص نمی شود.

   معایب بریس های نامرئی

   1. این بریس ها از نوع گران بوده اند و هزینه بالایی دارند.
   2. این بریس ها برای مشکلات جدی فک و دندان قابل استفاده نمی باشند و فقط مناسب افراد جوان و یا بزرگسالان هستند.
   3. ممکن است در طول درمان این بریس ها گم شوند و نیاز به ساخت دوباره و پرداخت هزینه مجدد باشد.

کاربرد های بریس های ارتودنسی

بریس های ارتودنسی نیز مانند سایر دستگاه های ارتودنسی، با توجه به میزان و شدت نامرتب بودن و کج بودن دندان ها، تعداد دندان های مبتلا به ناهنجاری، نوع ناهنجاری، فاصله بین دندان ها و …. انتخاب شده و مورد استفاده قرار می گیرند. این ابزار نیز به بهبود وضعیت ناهنجاری های اوربایت، آندربایت، کراس بایت، اپن بایت، دیپ بایت و سایر مشکلات مربوط به فک، چه در سنین کودکی و چه در بزرگسالی پرداخته و کمک می کنند.

 مراحل نصب بریس های ارتودنسی

برای نصب بریس ارتودنسی باید مراحلی طی شود که در این بخش آن ها شرح خواهیم داد:

1. ابتدا بعد از معاینات لازم، متخصص ارتودنسی، دندان ها را تمیز کرده و سپس اجازه می دهد تا دندان های بیمار خشک شود.
2. بعد از خشک شدن دندان ها، براکت های مورد نظر را با استفاده از چسب مخصوص روی دندان های بیمار و یا پشت دندان ها نصب می کند.
3. بعد از نصب براکت ها، سیم یا همان نوار های الاستیک و شکل پذیر را به طور حلقه مانند به دور یکی از دندان های انتهایی و عقبی بیمار بسته و لنگری برای بریس و سیم ایجاد می کند.
4. بعد از بسته شدن سیم و ایجاد لنگر، از جدا کننده یا اسپیسر استفاده کرده و آن را بین فضای دندانی بیمار قرار می دهد. سپس به کمک این وسیله فک را به سمت جلو هدایت می کند. البته باید گفت که تمامی افراد به این جدا کننده نیاز ندارند و سایر افراد نیز به مدت ۱ تا ۲ هفته به این ابزار نیاز خواهند داشت.
5. در مرحله بعد ارتودنتیست سیم های قوس دار ارتودنسی را از بین شیارهای موجود بر روی براکت ها عبور داده و آن ها را به هم وصل می کند.
6. در مرحله بعد، برای تنظیم شل بودن و یا سفت بودن بریس ها، ارتودنتیست از دستگاه یا ابزار فلزی باکال تیوب استفاده می کند.
7. گاهی ممکن است به دلیل ایجاد فاصله بین دندان ها، متخصص ارتودنسی از فنر ارتودنسی استفاده کند. در این حالت فنر بین براکت ها قرار گرفته و با ورود فشار، دندان ها تا حد نیاز از هم فاصله می گیرند.

مراقبت های بعد از نصب بریس های ارتودنسی

بعد از قرارگیری و نصب بریس در دهان و فک، باید جهت جلوگیری از آسیب های جدی در ناحیه دهان و دندان ها، مراقبت هایی صورت بگیرد که این مراقبت ها عبارتند از:

1. رعایت بهداشت دهان و دنداناز آنجایی که ذرات غذایی می توانند در لابه لای بریس های ارتودنسی، سیم ها، براکت ها و همچنین دندان ها نفوذ یابند و برای مدتی طولانی در این نواحی باقی مانده و موجب بروز باکتری دهان و یا عفونت و پوسیدگی دندان ها شوند، باید بعد از مصرف مواد غذایی حتما از مسواک مخصوص و دهانشویه استفاده شود و به کمک نخ دندان نیز ذرات غذا را از لابه لای دندان ها و سیم ها بیرون آورد.
2. مراجعه به کلینیک ارتودنسییکی دیگر از نکاتی که باید بعد از نصب بریس به آن ها توجه داشت، مراجعه به ارتودنتیست در طول درمان می باشد. در صورت شل شدن سیم های ارتودنسی، آسیب های براکتی و یا لق شدن براکت ها، باید سریعا به کلینیک ارتودنسی مراجعه شود چرا که در صورت سهل انگاری ممکن است مشکلات جدی تر برای بیمار ایجاد شود و البته درمان نیز موقف می گردد.
3. چکاپجهت چکاپ وضعیت دندان ها با توجه به جلسات تعیین شده، به طور منظم و سر وقت به کلینیک ارتودنسی مراجعه کنید.
4. رعایت محدودیت های غذاییبعد از نصب بریس های ارتودنسی حتما به محدودیت ها و ممنوعیت های غذایی توجه داشته باشید و از مصرف هرگونه غذای سفت و چسبناک بپرهیزید و یک رژیم غذایی متعادل را برای خود استفاده کنید.

 سوالات متداول

1. بعد از نصب بریس های ارتودنسی چه مشکلاتی ممکن است برای فرد ایجاد شود؟

   نصب بریس های ارتودنسی در صورت رعایت بهداشت و سایر نکات از جمله محدودیت ها و ممنوعیت های غذایی، مشکل خاصی برای بیمار ایجاد نمی کنند. البته ناگفته نماند، به دلیل وجود جسم خارجی در داخل دهان، اوایل دوره درمان، فرد دچار حساسیت شده و ممکن است در نحوه صحبت خود دچار مشکلاتی شود که بعد از گذشت چند مدت، این مشکل نیز رفع خواهد شد. همچنین باید گفت بریس های ارتودنسی می توانند موجب آسیب های زبانی شوند، اما این اتفاق نیز به صورت موقت اتفاق افتاده و بعد از مدتی برطرف می شود.

2. آیا استفاده از بریس ارتودنسی موجب بروز درد می شود؟

   در رابطه با این سوال باید گفت این بریس ها موجب ناراحتی ها و افزایش حساسیت های زبانی می شوند، اما درد شدیدی به همراه ندارند. ممکن است در اوایل دوره درمانی فرد دچار دردهای موقت و خفیفی شود که این دردها نیز به مرور زمان با استفاده از مسکن، کاهش یافته و به تدریج نیز قطع می شوند.

3. چه مدت طول می کشد تا ارتودنتیست بریس ها را از دهان بیمار خارج کند؟

   باید گفت زمان دقیق و قطعی برای برداشتن بریس های ارتودنسی وجود ندارد. مدت زمان قرارگیری و باقی ماندن بریس در داخل دهان، به عوامل مختلفی بستگی داشته و در افراد مختلف متفاوت می باشد. یکی از مهم ترین این عوامل، میزان و شدت ناهنجاری و همچنین سن بیمار می باشد و از عوامل دیگر نیز می توان به جنس بریس، نوع روش درمانی و همچنین تخصص ارتودنتیست و مراقبت های بیمار نیز اشاره کرد.

درباره دکتر احمدرضا حسینی، متخصص ارتودنسی